D66 wil revolutie in de landbouw

De Tweede Kamerverkiezingen komen dichterbij. In maart 2021 mogen we opnieuw naar de stembus. Hoewel de campagnes nog moeten beginnen, maken veel partijen nu alvast hun standpunten bekend. Vandaag belichten we de agrarische thema's uit het partijprogramma van D66. Hun inzet: een halvering van de veestapel.

Als D66 na de verkiezingen een rol blijft spelen in de regering, wordt de kringlooplandbouw van landbouwminister Schouten met overtuiging en op volle kracht stapsgewijs planmatig uitgerold. Landbouwwoordvoerder Tjeerd de Groot van D66 ziet dit als zijn missie. Hij wil daarmee de fouten herstellen die gemaakt zijn door de afschaffing van het melkquotum. Ook wil hij boeren een goed inkomen bieden, de natuur herstellen en het milieu en klimaat beschermen.

Tot nu toe blijft het in de praktijk brengen van kringlooplandbouw vaag. Hoe gaat D66 dit in een volgend kabinet beter vormgeven?
"De verantwoordelijke minister, die dagelijks heel veel besluiten te nemen heeft, moet het niet laten bij een visie op papier maar het ook daadwerkelijk uitvoeren. Het is van groot belang dat belemmerende Europese regels (bijvoorbeeld op het gebied van het gebruik van organische mest) worden opgeruimd. Ook moet er planmatig en stapsgewijs worden gewerkt. Via de weg van de geleidelijkheid, dat wel, want het veranderingsproces kost tijd."

Hoe gaat D66 voorkomen dat door de kringlooplandbouw in Nederland goedkoper, niet duurzaam voedsel wordt geïmporteerd, bedrijvigheid naar het buitenland verplaatst wordt en er veel werkgelegenheid en inkomsten verloren gaan?
"De Tweede Kamer heeft een motie van mij aangenomen waarin de supermarkten wordt opgedragen het gehele assortiment duurzaam te maken. Nu is duurzaamheid in de supermarkten nog vaak een niche, terwijl tegelijkertijd goedkoop wordt ingekocht in het buitenland."

Als dat plan lukt, dan nog krimpt de agrarische sector en de aanverwante bedrijvigheid, want die zijn voor een groot deel afhankelijk van de export.
"Dat is een volstrekt verkeerde gedachtengang! Nederland is sowieso één van de landen met de hoogste kostprijs. Export op basis van kostprijs is een doodlopende weg. Alleen door je te onderscheiden en producten met toegevoegde waarde te produceren, bevorder je export. Een voorbeeld daarvan is de export van kindervoeding naar China de afgelopen jaren. Dat heeft de Nederlandse zuivelsector te danken aan voedselveiligheidsgaranties die ze kan bieden en hoe met koeien wordt omgegaan. De omslag naar kringlooplandbouw vergt leiderschap. Maar tot nu toe is de agrarische sector teveel gericht op het behoud van wat men heeft."

D66 wil ook dat er een einde komt aan de intensieve veehouderij, net als de Partij voor de Dieren?
"De duurzame kringloop van mest en voedsel heeft inderdaad tot gevolg dat het aantal kippen en varkens in Nederland halveert en het aantal koeien substantieel afneemt. Maar dat levert varkens-en kippenvlees op met de laagst mogelijk milieu- en klimaatbelasting, dat wereldwijd onderscheidend is. Idem dito voor zuivel. En in het verkiezingsprogramma van D66 wordt ook benadrukt dat landen die naar de EU willen exporteren aan onze dierenwelzijn-en duurzaamheidsvoorwaarden moeten voldoen."

"Daarbij komt dat in de varkenshouderij de Wet Dieren niet wordt gehandhaafd, waarin de intrinsieke waarden van landbouwhuisdieren zijn omschreven. De vorm waarbij varkens in ammoniaklucht staan, heel veel biggen werpen en waarvan de staartjes worden gecoupeerd, voldoet daar niet aan. D66 wil dat er een einde komt aan de intensieve veehouderij die strijdig is met de Wet Dieren. Sowieso kan de huidige grootschalige veehouderij in Nederland het niet winnen van de internationale concurrentie op kostprijs."

In het verkiezingsprogramma staat niets over een sociaal plan waarmee de dreigende sanering van de veehouderij wordt opgevangen.
"De huidige regering investeert al een ongekend miljardenbedrag in de opkoop van veehouderijbedrijven. Dus er is wel degelijk een sociaal plan. Maar het speelt ook een rol dat de boer een verdienmodel is geworden voor aanverwante bedrijven. Bijvoorbeeld de voer- en bestrijdingsmiddelenverkopers en de loonwerkers die voorop gaan bij de trekkerdemonstraties."

Verdienen zij dan geen sociaal plan?
"D66 is altijd een partij geweest van ondernemerschap en zelfredzaamheid. Hen raad ik aan zich te richten op kringlooplandbouw. De voerverkoper kan zich richten op reststromen als veevoer en de bestrijdingsmiddelenindustrie op biologische natuurlijke bestrijdingsmethoden.'

In uw vorige werkkring als directeur van de Nederlandse Zuivel Organisatie heeft u juist groei van de melkveehouderij en de zuivelsector gestimuleerd, terwijl D66 nu een substantiële daling van het aantal melkkoeien bepleit. Is dit een voorbeeld van 'wiens brood men eet, diens woord men spreekt'?
"De zuivelsector heeft inderdaad de fout gemaakt de groei te laten plaatsvinden zonder dat het klimaatneutraal en op een duurzame manier gebeurde. De politiek heeft vervolgens nagelaten de Wet grondgebondengroei voor 50% aan grond te koppelen in plaats van 100%, zoals mijn partij wilde. Dat moest worden gerepareerd met fosfaatrechten. Ik ben de politiek ingegaan om deze fouten te repareren. Kringlooplandbouw is het beste antwoord. Nogmaals, niets doen is geen optie. Dat is sowieso een doodlopend spoor."

In het verkiezingsprogramma wordt een revolutie in de landbouw bepleit en de gewraakte uitspraak over halvering van de veestapel gehandhaafd. Is het in deze tijd van coronacrisis niet veel beter om de samenwerking in de agrarische sector te zoeken en niet nog meer te polariseren?
"Ik ben bereid om voor volle zalen ons verhaal te vertellen, zelfs al wordt de middelvinger opgestoken. Dit is het verhaal dat naar onze mening verteld moet worden. Of de agrarische sector krimpt doordat het de internationale slag om kostprijsleiderschap heeft verloren, óf er wordt gekozen voor kringlooplandbouw, waarmee de tegenstelling tussen landbouw en natuur verdwijnt. Hierbij worden het milieu en het klimaat beschermd, maar ook het inkomen van de boer, die kiest voor kringlooplandbouw. Dat inkomen kan worden ondersteund door het Europese landbouwbeleid. Natuurlijk begrijp ik de angst voor het onbekende, wat resulteert in boerenprotesten. Maar niets doen is echt geen optie en het is mijn rol als politicus om me duidelijk uit te spreken."

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.