Vlak voordat de financiële markten in Azië open gingen, meldde de Amerikaanse centrale bank Fed zondagavond dat de officiële rente in de VS wordt verlaagd met 100 basispunten naar de bandbreedte 0,0 tot 0,25%. De effecten van het coronavirus op economische activiteit zijn de komende tijd hevig zijn en kunnen de vooruitzichten voor de langere termijn verslechteren.
Dit meldt de bank als rechtvaardiging voor de genoemde renteverlaging. Het Fed funds tarief blijft op het nieuwe niveau totdat de centrale bank er voldoende vertrouwen in krijgt dat de economie de effecten van het coronavirus te boven is gekomen. De bank gaf verder aan klaar te staan om er alles aan te doen om de kredietstromen van banken naar huishoudens en bedrijven aan de praat te houden.
Met dat doel in het achterhoofd besloot het rentecomité van de bank ook om in de komende maanden minstens $500 miljard uit te geven aan de Amerikaanse staatsobligaties en minstens $200 miljard dollar te spenderen aan mortgage-backed papier. Dit komt bovenop $60 miljard dollar die de bank reeds elke maand uitgeeft aan het opkopen van kortlopende Amerikaanse staatsobligaties.
Minimumbedragen
Een nieuwe ronde van QE (opkopen van onbligaties) is dus een feit. Merk op dat de bedragen van $500 en $200 miljard minimumbedragen zijn, de kans is groot dat de Fed meer zal doen dan $700 miljard. Als we aannemen dat het ergste deel van de economische effecten van het coronavirus in augustus achter de rug zijn, dan hebben we het over ruwweg minimaal $125 miljard per maand. Ter vergelijking: de ECB besloot vorige week €120 miljard in de komende 9 maanden uit te geven aan het opkopen van extra obligaties.
De Fed hoopt de commerciële banken aan te sporen meer kredieten te verstrekken aan huishoudens en bedrijven. Daarom heeft de bank de rente aan het loket waar die banken onbeperkt geld kunnen lenen met onmiddelijke ingang verlaagd van 1,75% naar 0,25%, dus met 150 basispunten. De looptijd van de aan dat loket opgenomen leningen wordt ook langer dan gebruikelijk en gaat naar maximaal 3 maanden.
Monetaire geweld
Bovendien zet de centrale bank de reserve requirements, het bedrag dat commerciële banken achter de hand moeten houden, op 0. Veel banken krijgen daardoor meer ruimte kredieten te verlenen. Die reserve requirements waren al laag en speelden geen rol van betekenis. De verlaging daarvan naar 0 is dan ook vooral een symbolische onderstreping van de mate van monetair geweld van de Fed.
Tegelijkertijd maakten de Fed en de centrale banken van de eurozone, Groot-Brittannië, Japan, Canada en Zwitserland bekend samen voor voldoende dollarliquiditeit in de wereld te gaan zorgen. Cruciaal voor het gedrag op de markten de komende tijd, is wat vandaag volgt. De monetaire autoriteiten hebben een rechtse uitgedeeld aan angst en onzekerheid op de markten. Die vijanden gaan ongetwijfeld wankelen. Maar ze gaan alleen knock-out als in het kielzog van de centrale banken, de overheden met een goed gemikte linkse komen en daar niet te lang over doen.
Big bang
Alleen met een begrotingsevenknie van deze big bang is de kans groot dat de negatieve economische effecten van het coronavirus worden geneutraliseerd. Let op, dat betekent niet dat Q1 en Q2 geen slechte kwartalen worden macro-economisch. Dat is niet te vermijden. Maar met een even zo indrukwekkende actie van de begrotingsautoriteiten, is de kans groot dat de economie in de nabije toekomst herstelt van de corona-dreun.
Het goede nieuws wat dat betreft, is dat Duitsland afgelopen vrijdag ermee begonnen is. De regering in Berlijn heeft, kort samengevat, niet alleen het streven naar Schwartze Null maar ook het naleven van de EU-begrotingsregels door andere eurolanden (op zijn minst voorlopig) aan de kant gezet en zich vierkant achter de zwakke eurolanden geschaard.
In de VS moet de regering de ruimte die de Fed heeft geschapen met de belofte om minstens $500 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties, gebruiken. Of dat gebeurt, is niet zeker. Daarvoor is samenwerking tussen Trump en de Democraten nodig en 2020 het verkiezingsjaar is in het land.
Monetaire kruimels
De actie van de Fed maakt dat de ingrepen van de ECB van vorige week op monetaire kruimels lijken. We moeten er dan ook rekening mee houden dat de ECB nieuwe maatregelen aankondigt. Daarbij valt te denken aan in eerste instantie het verder opvoeren van QE, in termen van zowel het bedrag als de duur en later, indien nodig, opkopen van ETF’s.
Op de wat langere termijn bekeken leiden maatregelen als deze van de Fed tot meer zorgen. Ook wanneer het drukkende effect van het coronavirus op de economische groei wegvalt en de economieën daarvan herstellen, is de hoofdtrend omlaag gericht. Een periode van laagconjunctuur lijkt op komst te zijn. Het wordt dan de eerste periode waarbij geldt dat de centrale banken weinig middelen hebben steun te verlenen.
Het is echter een illusie te denken dat ze niets gaan doen. Daarom is ook sterk rekening te houden met meer japanisering van het monetaire beleid, met als een kenmerkt het opkopen van aandelen en instellen van plafond voor de rentes van alle looptijden in het westen.