De valutakoersen hebben de reputatie vrij fors te reageren op economisch en politiek nieuws. En, dat soort nieuws hebben we in de afgelopen maanden meer dan genoeg gehad. Daarom is het enigszins opmerkelijk dat de euro-dollarkoers al die tijd niet uit de bandbreedte 1,05 à 1,25 te krijgen was.
Begin 2018 tikte de euro-dollarkoers 1,25 aan, waarna een daling tot circa 1,10 begon. Wordt verwacht dat deze koers verder zakt naar de onderkant van de genoemde bandbreedte? Of is juist over de komende jaren een terugkeer naar 1,25 te verwachten? Niets is zo lastig in te schatten als de bewegingen van de wisselkoersen. Maar, dat betekent niet dat we er niet iets over kunnen proberen te zeggen. Om te starten met de belangrijkste redenen dat de Amerikaanse dollar sinds begin 2018 circa 12% sterker is geworden:
Hogere economische groei
De economische groei in de Verenigde Staten ligt nog altijd hoger dan in de eurozone, maar een nieuwe begrotingsstimulans is niet te verwachten. De Amerikaanse President Donald Trump zei weliswaar de belastingen te willen verlagen, maar de kans dat hij daarin zal slagen is nihil. Daarvoor heeft hij de goedkeuring van het Huis van Afgevaardigden nodig. Toen hij de belastingen vorige keer fors verlaagde, hadden zijn Republikeinen de meerderheid in dit huis. Inmiddels zijn het de Democraten die de dienst uitmaken. Zij zullen een voorstel van belastingverlaging afschieten. Dit in de wetenschap dat het nieuws over de verlagingen het begrotingstekort verder verhoogt en de kansen op winst van Trump bij de verkiezingen in november volgend jaar vergroot. Zodra Trumps plan om de belastingen te verlagen aangenomen wordt, zou hij daar op twitter alle credits voor opeisen.
Dat gezegd hebbende: het risico bestaat dat als Democraten een plan om belastingen te verlagen afschieten, zij hiervoor gestraft kunnen worden in november volgend jaar. Het zou mij dan ook niets verbazen als er in 2020 enige steun voor de economie komt vanuit 'de begrotingshoek', al zullen de Democraten en Republikeinen, voordat het zo ver is, er langdurig over steggelen. Dat gesteggel is eerder ongunstig dan gunstig voor de groei en daarmee is het uiteindelijke impuls relatief klein.
Nee, als er ergens een noemenswaardige begrotingsstimulans te verwachten is, dan is dat in de eurozone: specifiek in Duitsland. Volgend jaar stimuleren, betekent dat het effect daarvan voor 'de gewone Duitser' voelbaar wordt in het jaar 2021. Dat is het jaar waarin de Duitsers naar de stembus gaan. De huidige regeringscoalitie bestaande uit CDU/CSU en de SPD scoorde bij de regionale verkiezingen dramatisch slecht, iets wat niet veel goeds belooft voor 2021. Tenzij Berlijn met zoete dingen strooit.
Minder onzekerheid
Volgend jaar kan ook meer rust en minder onzekerheid op handelsfront brengen. Wanneer de Verenigde Staten en China het deelhandelsakkoord ondertekenen, dan is er een relatief rustige periode te verwachten. Later verwacht ik meer spanningen, als de 2 landen gesprekken zullen voeren over écht heikelpunten. En vergeet niet: uiteindelijk geldt dat het conflict niet gaat over handel, maar over de dominantste positie in de wereld. In andere woorden: de handelsoorlog duurt nog lang, maar de eerste helft van 2020 kan wel een 'staakt-het-vuren-periode' zijn. Dat conflict tussen de 2 landen is overigens ook te verwachten als de Democraten het Witte Huis veroveren in 2020. De Democraten zijn 'if anything' namelijk nog wat feller naar China.
De veranderingen in de verwachtingen over het monetaire beleid in de Verenigde Staten en de eurozone, zijn doorgaans een belangrijke factor voor de euro-dollarkoers. Het lijkt erop dat de Europese Centrale Bank de rente de komende jaren niet verhoogt. De kans dat de bank er tussen nu en 2022 überhaupt over na zal denken, is nihil. De Fed daarentegen is bezig met renteverlagingen. Mijn verwachting is dat de bank daar in 2020 mee doorgaat. Het renteverschil tussen de Verenigde Staten en eurozone wordt daardoor kleiner.
In de eurozone lijkt het erop dat nieuwe spanningen tussen Brussel en 1 of meerdere eurolanden (zoals met Italië) niet te verwachten zijn. Sterker nog, er kunnen nieuwe stappen worden gezet in het streven de muntunie te vervolmaken. Daardoor kan de levensvatbaarheid van de euro op de langere termijn gunstiger ingeschat worden.
Structurele verandering?
Dan is er nog een structurele verandering waar we rekening mee moeten houden. In de afgelopen decennia was politiek Washington, in ieder geval verbaal, een voorstander van een sterke dollar. De president heeft echter gebroken met deze traditie. Washington is er nu open en eerlijk over: een zwakkere dollar is in Amerikaans belang. Dat kan een 'game changer' zijn, niet alleen qua de koers van de dollar maar ook op het gebied van de rol van de dollar in de wereld. Het lijkt erop dat Washington daden bij die woorden wil voegen.
Bij de Amerikaanse overheid gaan geluiden op om waardedalingen van munten te zien als een ongeoorloofde subsidie. Dat lijkt een taalkundige kwestie, maar de gevolgen kunnen fors zijn. Als deze waardedalingen van inderdaad als ongeoorloofde subsidie beschouwd worden, dan komt de Amerikaanse regering waarschijnlijk met tegenmaatregelen richting deze landen. Deze kritiek beperkt zich lang niet alleen tot landen als China. Zo haalde Trump onlangs op twitter uit richting de Europese Centrale Bank toen die besloot de rente verder te verlagen en opnieuw te starten met quantitative easing. Voor hem stond dat gelijk aan valutamanipulatie.
Als de economische groei in de Verenigde Staten in 2020 afneemt en een recessie een reëel gevaar wordt, kijk dan niet raar op als uit Washington meer pogingen komen om de dollar te verzwakken. Een zwakkere dollar geeft enige tegenwicht aan groeivertraging. Een van de terrein waarin we dat sterk kunnen zien, is de relatie tussen het Witte Huis en de Fed. Het verbaast mij niet als de druk op de Fed volgend jaar verder toeneemt. En als Trump herkozen wordt, dan denk ik dat dat het einde van Powell’s termijn als voorzitter zal betekenen.
Naar verluidt wordt binnen politiek Washington ook met enige regelmaat voorgesteld om direct te interveniëren op de markt om de dollar omlaag te drukken. Economen weten goed dat die interventies niet werken of op zijn best slechts tijdelijk iets opleveren, maar het zou zeker niet voor het eerst zijn dat de Amerikaanse regering iets doet wat aantoonbaar slecht economisch beleid is. In het verlengde daarvan: er wordt in Washington eveneens gepraat over belasting op kapitaalinstroom uit het buitenland, om ook zo de vraag naar dollars te ontmoedigen. Enkele afgevaardigden hebben zelfs een wetsvoorstel in die richting klaar.
Koers van euro-dollar
Kijkende naar al het bovenstaande, dan verbaast het niets als de koers van de euro-dollar het komend jaar per saldo nu richting 1,20/1,25 klimt. Naarmate de koers stijgt, moet overigens wel rekening worden gehouden met (verbale) tegenmaatregelen van de Europese Centrale Bank: net als de Verenigde Staten zit ook de eurozone niet te wachten op een sterkere eigen munt. Zo bezien hebben we nu al in feite met een mondiale valuta-oorlog te maken.
Als de dollar verzwakt en andere landen, net als in de voorgaande jaren, tegenmaatregelen nemen omdat ze een waardestijging van de valuta ten opzichte van de dollar als ongewenst zien, kan dat tot nieuwe spanning in de wereld leiden.