Klein slachthuis vervangen door grote slachterij

Uit recent gepubliceerde cijfers van de 'All-Party Parliamentary Group for Animal Welfare' (APGAW) blijkt dat het aantal slachterijen in het Verenigd Koninkrijk tussen 1930 en 2017 met 99% is afgenomen: van iets meer dan 30.000 tot 251 stuks. Daarbij meldt het dat van de resterende slachterijen slechts 56 een relatief klein slachthuis is. Kortom: grote vleesverwerkers zetten de kleine slachthuizen onder enorme druk.

Onderzoeksbureau Plimsoll heeft onlangs een analyse gemaakt van 103 Britse slachterijen (zowel rundvee- als varkensslachterijen). Daaruit blijkt dat van deze 103 slachthuizen circa 25 aan de rand van de afgrond staan, terwijl nog eens 11 slachterijen diezelfde afslag genomen hebben. Daarbij schrijft het bureau dat 9 van de 10 slachterijen die in de afgelopen 2 jaar failliet gingen, diezelfde beoordeling kregen. Dat betekent dus dat van de 36 slachterijen er waarschijnlijk zo’n 30 opgeheven zullen worden.

Voor veehouders is het niet altijd positief dat de kleinere slachthuizen zo snel verdwijnen. Veehouder Richard Young meldt dat hij de afgelopen 30 jaar 9 keer van slachterij moest veranderen. Inmiddels moet zijn vee ruim 60 kilometer reizen naar de dichtstbijzijnde slachterij. "Dat is niet alleen negatief voor het milieu, maar ook voor het dierenwelzijn", zo beweert Young.

Gelijkblijvende slachtcijfers
Dat de kleinere slachterijen het onderspit delven, en vervangen worden door de grote slachthuizen, blijkt eveneens uit de slachtcijfers. Het aantal slachthuizen in het Verenigd Koninkrijk bedroeg in 1975 ongeveer 1.554 en over dat jaar kwam het aantal runderslachtingen uit op 5,3 miljoen. In het jaar 1995 is het aantal slachthuizen in het Verenigd Koninkrijk gedaald tot circa 488, terwijl het aantal runderslachtingen in dat jaar daalde naar 3,3 miljoen. Tussen deze 2 data was de afname in het aantal slachterijen het grootst.

Echter, sinds opkomst van de modernere slachterijen (rond het jaar 2000) is het aantal runderslachtingen ook weer toegenomen: van 2,4 miljoen in 2000 naar 2,8 miljoen in 2018. Opvallend aan de grafiek hierboven is dat het aantal slachthuizen sindsdien ook relatief stabiel is gebleven, wat kan betekenen dat de bestaande slachthuizen meer zijn gaan slachten. De meest recente cijfers zijn ook relatief stabiel, want tussen juli 2018 en juli 2019 is er bijna geen verschil zichtbaar in het aantal slachtingen: rond de 160.000.

Uit gegevens van AHDB blijkt daarnaast dat het aantal kleine slachterijen tussen 2007 en 2017 met circa 34% is afgenomen, terwijl het aantal grote slachthuizen in deze periode met ongeveer 9% is toegenomen. Dat maakt dat ook het aantal varkensslachtingen in het Verenigd Koninkrijk redelijk stabiel is gebleven. In juli 2018 kwam het aantal varkensslachtingen uit op 883.000, waar dat in juli 2019 licht gestegen is tot 909.000 slachtingen (+2,9%). Kortom: er zijn minder slachterijen, maar deze zijn tegenwoordig wel groter, waardoor het aantal slachtingen op peil blijft.

Minimale marges en personeelstekorten
De voornaamste reden voor de faillissementen van kleine slachthuizen is de combinatie van hoge kosten en minimale winstmarges. Een voorbeeld daarvan is het feit dat de kleinere slachterijen meer transportkilometers moeten maken om hetzelfde aantal dieren te slachten, in vergelijking tot grotere slachterijen. Daarbij telt ook mee dat grotere slachthuizen veelal gebouwd worden met behulp van subsidies, die veel kleine slachthuizen niet kunnen krijgen.

Met het bovenstaande in gedachten, lijkt het Verenigd Koninkrijk een walhalla voor grote slachterijen. Niets is echter minder waar, want beide partijen (zowel de grote als kleine slachthuizen) kampen met een groot tekort aan personeel. Dit komt onder andere tot uiting in het percentage vacatures zonder respons: dit cijfer steeg van 1% in 2015 naar 5% in 2018. Het percentage vacatures met 3 of minder respondenten steeg van 31% in 2015 naar 44% in 2018.

De British Meat Processors Association meldt daarnaast dat het vooral gaat om een tekort aan gekwalificeerd personeel. Uit cijfers blijkt dat 70% van de werknemers in de vleesverwerkende industrie Europees is. Van dit aantal is 40% geschoold en 60% ongeschoold. De cijfers zijn schrikbarend als de brexit in het achterhoofd gehouden wordt. "De overheid moet zich beter gaan realiseren hoe belangrijk overzeese werknemers zijn voor de industrie", meldt Norman Bagley, de beleidsdirecteur bij de Association of Independent Meat Suppliers, bij Food Manufacture.

Mobiele slachterij als oplossing
Een oplossing voor het dalende aantal slachthuizen is een zogenaamde 'mobiele slachterij', waarbij vee op locatie geslacht wordt. Dit concept is afkomstig van het Zweedse Hälsingestintan en is in Nieuw-Zeeland en Australië al volop omarmd. In het Verenigd Koninkrijk is tegenwoordig 1 mobiele slachterij actief, die van Abachem Engineering.

In Nederland introduceerde slachthuis Dokkum in het begin van dit jaar een mobiele slachterij en in inmiddels doet ook de regering in Schotland onderzoek naar mobiele slachthuizen. Zo hoopt het de veehouders in de afgelegen delen van het land een steuntje in de rug te geven. Immers, de transportkosten zijn voor die veehouders zijn momenteel torenhoog.