Europa heeft vorige week gestemd. En, zoals zo vaak, kan deze stembusgang flink wat gevolgen hebben. Deze gevolgen zullen we in een tweeluik behandelen, met vandaag de gevolgen van de verkiezingen op de Europese lidstaten.
Op de vleugels van de goede score van zondag 26 mei, kan Lega Nord in Italië de regering laten vallen en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Dit in de hoop haar positie te verstevigen ten opzichte van de coalitiepartner 'de Vijfsterrenbeweging'. Daarmee zou Lega Nord duidelijker haar eigen stempel op het beleid kunnen drukken. Echter, de verkiezingen en coalitievorming zouden ook voor nieuwe politieke onzekerheid in Italië (en spanningen met Brussel) kunnen zorgen.
In Griekenland kende de regerende 'Syriza' een verpletterende nederlaag, waarop de voorzitter van de partij en de Griekse minister-president Alexis Tsipras, vervroegde verkiezingen aankondigden. Die verkiezingen lijken te worden gewonnen door centrum-rechts. Dit is iets wat de verwachtingen ten aanzien van Griekenland (en het begrotingsbeleid aldaar) ten goede zou komen.
Brexit
Onverwacht moesten ook de Britten 26 mei naar de stembus. De 'brexit-partij' van Nigel Farage is daarbij als winnaar uit de strijd gekomen, met bijna 32% van de stemmen. Ook liet de Britse premier Theresa May weten vrijdag 7 juni op te stappen. Boris Johnson lijkt dan de beste papieren te hebben om May op te volgen: onder zijn bewind is de zeer kans groot dat Londen een veel hardere houding richting Brussel neemt, iets wat de kans op een harde brexit kan vergroten.
Ondertussen kan er steeds meer gerommel ontstaan binnen het Verenigd Koninkrijk. In Schotland behaalde de Scottish National Party namelijk een eclatante zege. Daarmee wees Schotland in feite voor de tweede keer in minder dan 3 jaar tijd de brexit af. Als het Verenigd Koninkrijk zich onder een nieuwe premier harder opstelt naar de Europese Unie, kan de roep voor een nieuw onafhankelijkheidsreferendum in Schotland gaan aanzwellen.
Instabiliteit in Duitsland
En dan is er tot slot een kleine kans op politieke instabiliteit in Duitsland. De Duitse regering is een coalitie tussen CDU/CSU en de SPD. Veel van de SPD-leden waren er geen voorstander van door te gaan met CDU/CSU, na de afstraffing bij de landelijke verkiezingen. Bij de verkiezingen binnen de deelstaten, leed de SPD ook de ene na de andere gevoelige nederlaag. De roep om de stekker uit de coalitie te trekken, klonk steeds harder. De SPD zorgde voor vrede in eigen huis door af te spreken eind 2019 een review te houden over de deelname aan de regerende coalitie.
Dat moment komt nu langzaamaan dichterbij. Aangezien de SPD bij de Europese Parlementsverkiezingen weer slecht gepresteerd heeft, zou het zomaar kunnen gebeuren dat de roep om uit de coalitie te stappen (om de schade te beperken), harder gaat klinken. Daarom kunnen de deelstaatverkiezingen in enkele voormalige DDR-gebieden (in september) weleens heel belangrijk worden.
Gevolgen voor financiële markten
Het is door deze onzekerheden onmogelijk om iets zinnigs te zeggen over de gevolgen op de financiële markten. Toch is dat geen reden om het niet te proberen. Ten eerste: als de spanningen tussen Italië en de Europese Commissie opnieuw oplopen, is er een toename van de spreiding tussen de Italiaanse en Duitse rentes te verwachten. Dit onder andere door een stijging van de Italiaanse en/of neerwaartse druk op de Duitse rentes. Bij politieke instabiliteit in Duitsland, zou opwaartse druk op de Duitse rentes niet verbazen. Als het langer duurt voordat de belangrijke posten in de Europese Unie ingevuld worden, kan de neerwaartse druk op de Duitse rentes aanhouden.
Het vooruitzicht op verdere stappen in de integratie binnen de eurozone kan de Duitse rentes op termijn onder opwaartse druk zetten. Dit omdat Duitsland in zo'n nieuwe eurozone eerder en met meer geld garant zou staan voor zwakkere eurolanden. Daarbij moet opgemerkt worden dat dit opwaartse effect op de korte termijn ruimschoots geneutraliseerd wordt als de economische groei in 2020 lager uitkomt dan wat wordt verwacht en/of de inflatie laag blijft.