Interview Dirk de Lugt
'Hectarepremie als solide basis in GLB'
In de aanloop naar de Europese parlementsverkiezingen van donderdag 23 mei legt Boerenbusiness dagelijks 6 agrarische vragen voor aan de personen met een visie op het Europese landbouwbeleid. Vandaag is dat Dirk de Lugt, voorzitter van Royal Cosun en de Brancheorganisatie Akkerbouw en tevens akkerbouwer op Texel.
Pratend over de Europese verkiezingen en de gevolgen voor de agrarisch ondernemers in Nederland komt het gesprek met Dirk de Lugt steeds op 1 onderwerp terug: de margeverdeling in de keten. "Het Europees beleid is toegespitst op goed en goedkoop voedsel. Dat is prima, maar een hectarepremie blijft daarbij vooralsnog cruciaal", meent hij. "De prijs die de boer ontvangt en de consument betaalt blijft steeds verder uit elkaar lopen."
Wilt u meer of minder Europees landbouwbeleid voor de Nederlandse boer?
"Het Europese landbouwbeleid heeft ons veel gebracht: altijd goedkoop, voedzaam en veilig voedsel. Daar hangt wel een prijskaartje aan. Europa groeit, gezien meer landen zich aansluiten. Dat de nieuwe Oost-Europese lidstaten beslissen wat het beleid hier moet zijn, lijkt mij niet verstandig. Ik pleit niet voor meer beleid, maar voor betere en eenvoudigere regels. Europa stelt de kaders en Nederland geeft hier zijn eigen invulling aan. In ons land stelt de maatschappij hoge eisen aan productiemethodes. Daar worden voorwaarden aan gekoppeld. In mijn ogen moet je dit niet in het budget voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid verwerken. De extra eisen aangaande klimaat, biodiversiteit en dierenwelzijn moeten dus via andere budgetten worden bekostigd."
Als we kijken naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, moet er dan wel of geen hectarepremie komen?
"De jonge generatie kijkt hier anders naar dan de oudere. Zij zeggen: haal de premie eruit en je verlaagt indirect de grondprijs. Natuurlijk, het heeft een relatie, maar ik ben van mening dat we eraan moeten vasthouden. Je weet wat je hebt, maar wat krijg je ervoor terug? Ik zie het vooral als vast onderdeel, want er is geen alternatief. In de nieuwe plannen is ongeveer 20% van het budget ingeruimd voor klimaat. Die maatregelenpakketten moeten anders worden gefinancierd."
"De hectarepremie geeft inkomenssteun voor de boeren. De Nederlandse overheid verlangt van boeren hier dat ze met klimaatverandering aan de slag gaan. Daar is een extra financieel instrument voor nodig, en niet de eerste pijler van het budget van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Ga je er nog meer aan morrelen, dan wordt het speelveld in Europa nog ongelijker."
Kijkende naar de uitvoering van het ketenrapport van Cees Veerman: hoe bereik je een 'level playing field' in de Europese Unie?
"Wat het rapport van Veerman bepleit, is boeren een betere positie in de voedselketen te geven. De Europese Unie heeft daarom een uitzondering gemaakt op de mededingingsregels. Dit brengt de boeren in gelegenheid om prijsafspraken te maken, met een stevigere positie tot gevolg. Op dit moment worden boeren teveel tegen elkaar uitgespeeld. Er worden hoge eisen gesteld aan dierenwelzijn en middelengebruik, en die moeten in de productprijs worden vertaald. Bij de huidige marktconcepten worden die extra inspanningen niet genoeg beloond."
"Dat moet in mijn ogen veranderen, met een betere margeverdeling tot gevolg. In de keten krijgt de boer zo'n 10% van de consumentenprijs en soms zelfs maar 4% tot 5%. Het kan niet zo zijn dat een boer daar 1 jaar lang werk voor doet. Levert hij het product af, dan gaat de prijs in 1 week tijd van 10% naar 100%. Daar doe je nu een heel jaar moeite voor. De huidige wetgeving draagt hier aan bij."
Is de Brusselse macht rond de toelating gewasbeschermingsmiddelen te groot?
"Je hebt meerdere landen nodig om een meerderheid te krijgen voor de toelating van middelen. Dat is lastig, want de belangen liggen veelal ver uiteen. Kijk maar naar de bietenteelt: in 19 lidstaten worden suikerbieten geteeld en vaak is het een belangrijk gewas in het bouwplan. Toch is het niet gelukt om de neonics te behouden. Regel je dit op lidstaatniveau dan raakt het beleid diep verdeeld. Een gelijk speelveld is zeer belangrijk en dat bereik je niet op deze manier. Er moet te allen tijde op basis van wetenschappelijk onderzoek beslist worden."
"Ook in Brussel regeert de emotie, zo lijkt het. Keuzes worden gemaakt op basis van de eigen politieke achterban. Neem bijvoorbeeld het richtsnoer 'bee guidance', die zeer lastig te implementeren is. Wordt dit plan in de huidige vorm toegepast, dan gaan er nog veel meer middelen afvallen. Je hebt de gezamenlijke stem in Europa nodig om er druk op uit te oefenen. Dat kun je niet alleen."
Wat moet in het Brusselse landbouwbeleid tot een speerpunt worden gemaakt?
"Gewasbeschermingsmiddelen zijn voor de (Nederlandse) boeren zeer belangrijk. Uiteindelijk gaat het echter toch weer om de margeverdeling. Meer mechanisch en meer groene middelen brengen tevens meer kosten met zich mee. Dat moet terugverdiend worden en daarvoor is een betere margeverdeling is de beste stap. We weten dat er in de komende 10 jaar teelten aangepast gaan worden. Als BO Akkerbouw hebben we hiervoor al een stip op de horizon gezet en een plan gemaakt. Daarbij hebben we de overheid echter ook nodig. Er moet voldoende verdiend worden. Al deze aanpassingen kunnen alleen bij een goede prijs gerealiseerd worden."
Welke mythe over het Europarlement klopt niet in uw ogen?
"Je hoort te vaak dat iets niet kan of mag omdat Brussel het zo besloten heeft. De politici in Brussel zitten daar met name om hoofdlijnen vast te leggen. Nederland gooit er zijn eigen sausje overheen. Het wordt steeds ingewikkelder. Zelfs de Nederlandse politiek schermt met Brussel. Vanuit ons land mag meer actie komen op het mestbeleid om die Europabreed te trekken. Ieder lidstaat blijft details anders uitvoeren. Dat heeft ook met behoud van identiteit en cultuur te maken. Toch moeten we als gemeenschap optreden en niet op een eiland leven."
Lees hier alle interviews over de Europese verkiezingen.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.