Het coöperatieve model is nog springlevend, daar is de directie van Agrifirm van overtuigd. De 'groengele' partij wil een leidende rol spelen om de Nederlandse boer zo door een moeilijke transformatieperiode, vol met maatschappelijke en milieuvraagstukken, te loodsen.
Tijdens de presentatie van de jaarcijfers over 2018 op het hoofdkantoor in Apeldoorn, werden de ambities van Agrifirm nog eens uitgebreid uit de doeken gedaan door CEO Dick Hordijk, samen met directeur Noordwest-Europa Ronald van de Ven en CFO Jaap Vessies. Daarnaast werd tevens uitgebreid ingegaan op de uitdagingen waar de sector mee te maken heeft; denk daarbij aan de transformatie naar kringlooplandbouw en groeiende maatschappelijke argwaan tegen boeren.
'Het jaar 2018 was uitdagend'
Het jaar 2018 was een uitdagend jaar voor Agrifirm, zo erkent de directie. Door de droogte van afgelopen zomer namen akkerbouwers fors minder gewasbeschermingsmiddelen af, terwijl ook het aantal koeien en varkens flink teruggelopen is. "De afgelopen 2 jaar daalde de rundveestapel met 10% en dat heeft een enorme impact gehad op ons bedrijf", zo vertelde Hordijk. Dat verklaart ook waarom de coöperatie afgelopen jaar opnieuw minder voer verkocht.
"Daarentegen verkocht Agrifirm in het afgelopen jaar wel circa 1,5% meer varkensvoer", zo laat Van de Ven weten. Dit is naar alle waarschijnlijkheid een gevolg van de gerenoveerde productielocatie in het Veghel (Noord-Brabant), die voorheen soms problemen opleverde.
Afrikaanse varkenspest
Ook in China zijn de omstandigheden momenteel uitdagend, gezien daar Afrikaanse varkenspest is uitgebroken. "Onze belangrijkste diercategorie in China zijn de varkens", legt Hordijk uit. "Veel van onze klanten worden (in)direct geraakt door de gevolgen van de dierziekte." Vessies voegt toe: "In China verkopen we voornamelijk speciale voeders, en niet zozeer bulkstromen." Nu de Chinese varkenssector met Afrikaanse varkenspest kampt, lopen de verkopen terug. Al wilde hij geen exacte getallen noemen.
Agrifirm deed afgelopen jaar ook een aantal overnames; zo werd er een belang genomen in Diam Grain, een leverancier van premixen in Algerije. Volgens Hordijk is dit een strategische zet voor de toekomst. "In Afrika stijgt het aantal inwoners de komende jaren tot 3 miljard en wij hebben daar nu voet aan wal gekregen." Ook in België is 1 fabriek overgenomen. Hordijk bevestigt dat Agrifirm ook de komende periode op zoek gaat naar overnames, zowel in binnen- als buitenland.
Blij met kringlooplandbouw
Op de thuismarkt in Nederland zijn de omstandigheden eveneens meer dan uitdagend. De directie is daarom blij dat minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) in de kringloopvisie een stip op de horizon heeft gezet. "Als grootste boerencoöperatie van Nederland omarmen wij deze visie", aldus Hordijk. Dat Agrifirm zowel groot is in voer als plant biedt volgens Hordijk een voordeel. "Hierdoor kunnen wij onze kennis bundelen en krijg je synergie."
- Dick Hordijk
Een voorbeeld waarbij de belangen van de veehouderij en akkerbouw elkaar kruisen, is bij de regionale teelt van eiwitten die verwerkt kunnen worden tot veevoer. De directie laat weten regionale eiwitteelten te ondersteunen, maar weet ook dat Braziliaanse soja soms duurzamer is. Agrifirm zet in op optimalisatie door de juiste voerstroom aan een bepaald vlees- of zuivelconcept te koppelen.
Samen met de supermarktketens wil Agrifirm de regie nemen om ketens te vormen. Daarin schuilt volgens de directie eveneens de kracht van de coöperatie. "Wij denken in het belang van de boeren en zijn bereid om in sommige concepten te minderen op gewasbeschermingsmiddelen of krachtvoer. Ook al lopen we daardoor omzet mis", aldus de CEO.
Hordijk weet dat het turbulente tijden zijn voor de Nederlandse boeren, waarin zowel de maatschappij als de politiek allerlei eisen oplegt. "Als coöperatie is het onze taak ervoor te zorgen dat de maatregelen op het boerenerf behapbaar blijven." Volgens Hordijk heeft 'efficiëntie' een heel andere betekenis gekregen: "Vroeger was dat de laagste kostprijs per m2 en nu is het de laagste milieu-impact per m2."
Profiteren van buitenlandse deelnemingen
De ongeveer 10.000 leden van Agrifirm ontvangen over het jaar 2018 een winstuitkering van €28 miljoen. Volgens Vessies is dit geen sigaar is uit eigen doos, zoals weleens wordt gedacht. Dit komt door de 'coop+ factor', dat een verdeelsleutel is tussen de nettowinst en het dividend; in 2018 is de factor 1,4. Volgens Hordijk profiteren de Nederlandse leden daarbij extra van de deelnemingen die Agrifirm in bijvoorbeeld Polen, Duitsland of Brazilië heeft.
Hoe meer winstgevende activiteiten Agrifirm in het buitenland heeft, hoe lucratiever het voor leden is. Volgens Vessies krijgen de leden over 2018 ongeveer 5% van het bedrag, dat zij bij Agrifirm hebben besteed, terug. Van der Ven zegt dit voor veehouders neerkomt op circa €10 per ton voer. "Dat is echt heel veel", zo laat Van de Ven weten.