ABN Amro heeft vóór 1 april de door het renteswapschandaal gedupeerde ondernemers een aanbieding voor compensatie gedaan. Rabobank is nog niet zo ver. Verschillende advocaten waarschuwen om het voorstel van de bank nauwkeurig af te wegen.
Circa 19.000 ondernemers, waaronder enkele duizenden melkveehouders, akkerbouwers, varkenshouders, pluimveehouders en tuinders, dachten tussen 2005 en 2008 de lasten van hun leningen te verlagen middels een renteswap. Achteraf bleek dat ze onvoldoende waren geïnformeerd over de risico’s, met het gevolg dat ze juist veel meer rente moesten betalen. De kwestie leidde tot faillissementen en rechtszaken.
De rechters grepen in en veroordeelden de banken tot een terugbetaling. De kwestie sleept al jaren, maar het einde lijkt nu eindelijk in zicht te zijn. De verwachting is dat alle zaken voor het einde van het jaar afgehandeld zijn.
2.000 ondernemers in afwachting
Aan het begin van de maand februari waren in totaal 16.964 van de 18.953 ondernemers op de hoogte gebracht van het compensatiebedrag waarop ze minimaal kunnen rekenen, meldt de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Daarbij zijn 4 banken al helemaal klaar met het versturen van hun aanbod: ING, Van Lanschot, Deutsche Bank en Volksbank.
ABN Amro en Rabobank zijn dat nog niet. Deze 2 banken hebben dan ook veruit de meeste dossiers. ABN Amro heeft gezegd de laatste 1.500 (van de circa 7.500 aanbodbrieven) nog vóór het einde van het eerste kwartaal te versturen. ABN Amro voert de externe controle van het aanbod pas na het versturen van de aanbodbrief uit. Blijkt achteraf dat de aangeboden compensatie te hoog is, dan hoeft de klant volgens ABN Amro niets terug te betalen.
Rabobank kiest voor externe beoordeling vooraf, waardoor een definitief aanbod iets langer op zich laat wachten. De bank heeft inmiddels 6.300 klanten al een aanbod gedaan. De 2.600 klanten die geen aanbodbrief ontvingen, kregen een voorschot aangeboden. Dit is een indicatie van het bedrag waar de klanten nog minimaal recht op hebben. Als het bedrag in de voorschotbrief hoger is dan het definitieve aanbod dat door de bank nog wordt berekend, mag de klant het teveel ontvangen bedrag eveneens houden, zo bevestigt de Rabobank.
€860 miljoen uitgekeerd
Aan 15.197 ondernemingen is in totaal €860 miljoen aan compensatie of voorschotten uitgekeerd, zo laat de vierde voortgangsrapportage over het Uniform Herstelkader rentederivaten (UHK) zien. De bedragen die in de vorm van een voorschot zijn uitgekeerd, worden definitief als het aanbod wordt geaccepteerd. Als de ondernemer het aanbod niet accepteert, moet het voorschot aan de bank worden terugbetaald.
De ondernemers hebben, na ontvangst van het aanbod, 12 weken de tijd om het aanbod te accepteren. Volgens de meest recente cijfers hebben ruim 8.000 ondernemers dit al gedaan, waar ruim 100 klanten het aanbod hebben afgewezen. De aangeboden bedragen variëren van €20.000 tot enkele tonnen per agrarisch bedrijf.
Niet te snel akkoord gaan
Pieter Lijesen, de voorzitter van de Stichting Renteswapschadeclaim, zegt dat ondernemers alert moet zijn. "In de vergelijking tussen het aanbod van bank en onze berekening constateren we met regelmaat verschillen." Ook volgens Marianne Adema, advocaat bij Adema Advocatuur en Advies, blijft waakzaamheid geboden. Zij is tevens de juridisch adviseur van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en staat door de renteswap gedupeerde boeren en tuinders bij.
- Marianne Adema
Ook waarschuwt Adema de ondernemers om niet te snel akkoord te gaan met de aanbieding. "Voor swapklanten is het van belang zich goed te realiseren dat het hierbij gaat om de definitieve afwikkeling van hun dossier. Het definitieve aanbod moet kloppen met datgene waar de klant (op basis van het Herstelkader) recht op heeft. Het is dan ook belangrijk om de aanbiedingsbrief kritisch door te nemen en niet zomaar te tekenen."
Adema wijst ook op de mogelijkheid tot bindend advies op basis van het Herstelkader. "De meesten weten niet dat zij onder de acceptatie van het aanbod toch 1 of meer aspecten aan de Derivatencommissie mogen voorleggen. Dat kan leiden tot een aanzienlijk hogere uitkomst als je in het gelijk wordt gesteld. Zo heb ik recent een MKB-ondernemer kunnen helpen die een aanbod kreeg van €50.000, maar uiteindelijk ongeveer €350.000 kreeg."
De advocaat wil zeggen dat oplettendheid geboden blijft. "Niet alleen omdat de banken het dossier niet altijd op orde hebben, maar ook omdat een swapdossier aspecten kan hebben waarbij het aan de klant is om ze aan te kaarten." Verder wijst ze erop dat sommige klanten denken dat het voorschot dat zij hebben ontvangen gelijk is aan het definitieve aanbod. "Dit hoeft niet zo te zijn. Het definitieve aanbod is waar het om gaat", aldus Adema.
Rabobank niet transparant
Uiterst kritisch blijft Adema op de handelswijze van Rabobank. Diverse dossiers worden volgens haar afgedaan met de mededeling dat de bank geen specificatie van de berekening verstrekt, maar het aanbod alleen in een persoonlijk gesprek wil toelichten. "Ik vind het verbazingwekkend dat de AFM nog niet heeft ingegrepen. De renteswapklant heeft alle recht op inzicht in de totstandkoming van de berekening en kan de bank erop wijzen dat deze verplichting is opgenomen in het Herstelkader."
Het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) houdt op verzoek van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) het zogenaamde loket 'Rentederivaten MKB' 1 jaar langer open. Het indienen van klachten blijft mogelijk tot en met 31 december 2019. Lijesen wil nog benadrukken dat banken hun uiterste best doen om de zaken snel af te wikkelen. "Het is gewoon een heel gecompliceerd dossier. Ik heb niet de indruk dat er bij banken sprake is van onwil."