Wat als May's plan weggestemd wordt?

Na wat waarschijnlijk de geschiedenis ingaat als de meest chaotische week in de Britse politiek, blijft er 1 vraag over: wat gebeurt er als het Lagerhuis een streep haalt door het brexit-akkoord dat premier Theresa May met de Europese Unie (EU) heeft gesloten? Business Insider zette de mogelijkheden op een rijtje.

Het Britse parlement stemt in december over May's deal. Zoals het er nu naar uitziet, is de kans groot dat er geen meerderheid is voor de deal. Zo hebben alle oppositiepartijen gezegd tegen het akkoord te stemmen. Slechts een handjevol rebelse Labour-parlementariërs zal de regering steunen.

Ook Noord-Ierse protestanten van de DUP hebben laten weten tegen de deal te stemmen, omdat de partij tegen de 'backstop' is. Daardoor zou er een grenscontrole komen op goederen tussen het Britse hoofdeiland en Noord-Ierland. De DUP speelt een cruciale rol, omdat deze partij ervoor zorgt dat May een parlementaire meerderheid heeft. Zonder deze partij bezetten de Conservatieven net iets minder dan de helft van het aantal zetels in het Lagerhuis.

Hier komt bij dat een fikse hoeveelheid Conservatieve parlementsleden voornemens is om de deal weg te stemmen. Ongeveer 20 Conservatieven hebben al opgeroepen tot een motie van wantrouwen, terwijl een 10-tal anderen aangeeft tegen de deal te stemmen. Het gaat om beide zijden van het conservatieve spectrum: brexiteers als bremainers.

Overigens is het spannend of er nog genoeg steun is voor een motie van wantrouwen tegen May vanuit de Conservatieve fractie. Per saldo lijkt May hoe dan ook af te stevenen op een nederlaag als de overeenkomst ter stemming komt in het Lagerhuis. Een 5-tal scenario’s is dan mogelijk:

1. De no-deal Brexit
De eerste optie is het vertrek uit de Europese Unie zonder deal. Er zijn 2 smaken denkbaar bij een no deal. De eerste is een beheerst vertrek, waarin het Verenigd Koninkrijk (VK) en de EU hun onvermogen erkennen om tot een overeenkomst te komen en de chaos voor het bedrijfsleven en particulieren proberen te minimaliseren. Dat zou kunnen via 'ad hoc-overeenkomsten' op belangrijke terreinen zoals grenscontroles en grensoverschrijdend financieel verkeer.

Het alternatief is een keiharde brexit waarbij het VK geen cent betaalt en de EU allerlei nevenakkoorden verwerpt. Zo’n uitkomst is volgens Charles Grant van het Centre for European Reform onwaarschijnlijk. Grant denkt dat zij die voor de chaos verantwoordelijk zijn snel impopulair worden bij hun electoraat: ook de reactie van financiële markten zou veel heftiger zijn, waarbij het pond mogelijk verder in waarde daalt.

De EU noch het VK wil een vertrek zonder deal. Zelfs brexiteers als Liam Fox lijken wakker te zijn geworden en zich bewust te zijn van de gevaren van zo’n scenario. De minister van Internationale Handel zei vrijdag 16 november nog dat een deal beter is dan geen deal. Echter, wanneer May niet in staat is om een deal te bewerkstelligen, wordt een no deal-brexit steeds waarschijnlijker.

2. Algemene verkiezingen
Wanneer het parlement haar deal torpedeert kan premier May algemene verkiezingen uitschrijven. Vooral Labourleider Jeremy Corbyn is hier een warm voorstander van. Daarentegen zijn de Conservatieven bang voor dit scenario; zeker na de schokkende verkiezingen van afgelopen jaar, waarin May haar parlementaire meerderheid verspeelde.

Het vooruitzicht dat ze de verkiezingen kunnen verliezen en dat dit een socialistische premier aan de macht zal helpen, zal de meesten ervan weerhouden voor die optie te gaan. Conservatief parlementslid en oud-minister Guto Bebb zei tegen Business Insider dat hij een fors verlies verwacht voor de rechtse partijen als er verkiezingen worden gehouden na het afblazen van de deal.

3. Stuur de premier terug naar Brussel
Labourleider Jeremy Corbyn zou verkiezingen willen uitschrijven om te heronderhandelen met de EU. Het standpunt van Brussel is echter dat er niet heronderhandeld wordt. Komt puntje echter bij paaltje, dan zal de EU zich waarschijnlijk wat flexibeler opstellen omdat een harde no-deal te schadelijk is.

Het is niet waarschijnlijk dat de EU zich flexibel opstelt als May nog in het zadel zit. Een wisseling van de wacht helpt. Voor heronderhandeling is veel tijd nodig. Mogelijk moet Artikel 50 uit het Europese Verdrag, dat de uittredingsprocedure omschrijft, een beetje worden opgerekt. Hiervoor moet de situatie wel heel extreem worden.

4. Een referendum
Er komt meer draagvlak voor een referendum. In het bijzonder onder de Liberalen en parlementsleden van Labour, maar ook Conservatieven als  Dominic Grieve en Jo Johnson beginnen er wat voor te voelen. Echter, er zijn ook diverse argumenten tegen een volksraadpleging. Volgens critici kan dit het vertrouwen in de democratie ondermijnen en voor onrust zorgen. Ook er is er gerede kans dat de Remainers weer verliezen.

Downing Street is faliekant tegen een referendum. May heeft het dan ook hoogverraad aan onze democratie genoemd. Een Conservatieve regering zou nooit voor zo’n uitkomst gaan (het kan de Conservatieven en May de kop kosten). Er is echter een kans dat Labour voor mei 2019 aan de macht komt. Dat zou de enige manier zijn om een tweede volksraadpleging over het onderwerp te houden. Ondanks dat Corbyn zich hierover nogal vaag uitlaat.

5. Een tweede stemming over de deal
Een ander scenario is een tweede stemming over de deal. May (of haar opvolger als ze na een eerste stemming aftreedt) kan de huidige deal (of een deal met minimale wijzigingen) een tweede keer aan het parlement voorleggen. Gelet op het horrorscenario van een no deal, referendum of verkiezingen is het niet ondenkbaar dat sceptische Conservatieven daar toch mee zullen instemmen.

Veel hangt in dit scenario af van hoe de eerste stemming verloopt. Als May met een grote meerderheid verliest (daar ziet het er wel naar uit) dan is het onwaarschijnlijk dat ze bij een tweede stemming genoeg parlementsleden over de streep kan trekken om toch vóór te stemmen.

Lees meer op Business Insider:
- Britse regering steunt het brexit-akkoord van May, maar niet van harte
- Waarom de grens met Noord-Ierland zo’n probleem is
- De rente loopt wereldwijd rap op, maar deze kansen liggen er

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.