Voor het eerst in jaren werd de landbouwsector genoemd in de troonrede. Daarnaast kreeg het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zelfs een apart hoofdstuk in de Miljoenennota. Wat betekenen de plannen voor de boeren, en hoe wordt het budget precies verdeeld?
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit streeft naar een eerlijke en verantwoorde landbouw- en visserijsector. Daarbij worden economisch perspectief, duurzaamheid en dierenwelzijn in dit pakket met elkaar verbonden. Met kennis en innovatie wil Nederland een bijdrage leveren aan de aanpak van het wereldvoedselvraagstuk.
Kleinste budget voor landbouw
Van alle departementen in kabinet-Rutte III krijgt het landbouwministerie het kleinste budget. Met ongeveer €882 miljoen is dit 0,27% van de totale Nederlandse begroting. Hiervan gaat 16,6% (circa €146 miljoen) naar de Rijksdienst van Ondernemend Nederland. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ontvangt 19,1% (ongeveer €168 miljoen) en voor het eigen ambtenarenapparaat is 12,3% (ruim €108 miljoen) uitgetrokken.
Daarnaast bedraagt de €120 miljoen voor de warme sanering van de varkenshouderij in veedichte gebieden 13,6% van het budget. Wageningen Universiteit (WUR) ontvangt ruim €92 miljoen, wat neerkomt op 10,5% van het budget.
Negatieve effecten uitbannen
De plannen staan bol van ambitie. Naast een gezonde bodem, gezonde insectenpopulaties en het houden van dieren op een natuurlijke manier, benoemt het ministerie dat de landbouwsector idealiter geen negatieve invloed meer heeft op de kwaliteit van de lucht. Daarbij moet het effect op de gezondheid van omwonenden minimaal zijn.
De invulling van de bovengenoemde doelen, komt overeen met de recent gepresenteerde landbouwvisie van landbouwminister Carola Schouten. Hierin ligt de nadruk op kringlooplandbouw, minder kunstmest en een gezonde bodem. Daarbij streeft het ministerie naar een sterkere positie van de boer in de keten.
- Carola Schouten
Hoe het ministerie dit wil bereiken, wordt in de begroting niet genoemd. Dit moet namelijk verder uitgewerkt worden in aparte programma’s, zoals het Bodemprogramma (waar al aan gewerkt wordt).
Warme sanering varkenshouderij
Het ministerie maakte tevens bekend dat zij de geuroverlast door de varkenshouderijen gaat aanpakken via een 2-sporenbeleid: sanering en verduurzaming. Voor de sanering trekt het ministerie €120 miljoen uit. Dit houdt in dat de locaties in veedichte gebieden, of bedrijven die willen stoppen, worden gesaneerd. Tegelijkertijd zal dit leiden tot verbetering van de leefkwaliteit in deze gebieden.
Daarbij zet men in op brongerichte verduurzaming en innovatie in stal- en veehouderijsystemen. Hiervoor wordt €60 miljoen gereserveerd, waarvan €40 miljoen voor de varkenshouderij. Het uitwerken van deze 2 sporen gebeurt in de tweede helft van 2018. In totaal wordt er dus €160 miljoen uitgetrokken voor de varkenshouderij. De verwachting is dat het maatregelenpakket begin 2019 gepubliceerd kan worden.
Herziening mestbeleid
Voor de uitvoering van het Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn is €60 miljoen gereserveerd. In 2019 komt het ministerie met een herbezinning op het mestbeleid. Het doel is tot een robuust en minder fraudegevoelig mestbeleid te komen, die een verlaging van de administratieve lasten van ondernemers en uitvoeringskosten bij de overheid met zich meebrengt.
Ook is er in 2019 aandacht voor het terugdringen van stalbranden en het verbeteren van dierenwelzijn. Het ministerie geeft daarbij aan te streven naar een gelijk speelveld (in Europa en daarbuiten). Om het toezicht te versterken krijgt de NVWA vanaf 2019 structureel €5 miljoen extra. Voor bedrijfsovernames door jonge boeren is €75 miljoen vrijgemaakt, dit geld gaat in een 'bedrijfsovernamefonds'.
Verbinding boer burger
Tot slot zoekt het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de verbinding tussen landbouw en natuur. Daarbij streeft het naar een betere balans en er moet meer gebruik worden gemaakt van elkaars potentieel. Met het programma 'Vitaal Platteland' wordt in 2019 invulling gegeven aan deze ambitie.