Het blijkt maar weer dat een paar dagen een groot verschil kunnen maken. Toen op vrijdag 2 februari bekend werd dat de lonen in de Verenigde Staten (VS) met 2,9% waren gestegen, begonnen de koersen wilde bewegingen te maken.
Dat was niet het enige. De aandelenindices verloren honderden punten per minuut en de langetermijnrentes klommen naar standen die we in 2014 voor het laatst zagen. Hier en daar begonnen beleggers zelfs te denken dat de Fed de officiële rente in de VS dit jaar 4 keer zou verhogen, in plaats van de beloofde 3 keer.
Al deze zaken speelden zich daags na de vergadering van het rentecomité van de Fed (eind januari) af. Deze week zijn de notulen van die vergadering gepubliceerd. Hoe zagen de leden de Amerikaanse economie zich ontwikkelen, en hoe is dat te zien in het licht van de recente gebeurtenissen op de markten en in de economie?
Groeivooruitzichten
De centrale bankiers blijven optimistisch over de groeivooruitzichten. De belangrijkste redenen daarvoor zijn de belastingverlagingen, de hoge groei van de wereldeconomie en de gunstige gang van zaken op de financiële markten (de lage rentes en de flinke stijging van de aandelenkoersen).
Een aantal leden van het rentecomité gaf zelfs aan de eigen verwachtingen over de economische groei dit jaar omhoog bij te stellen. Eén van die leden zei onlangs in een interview dat de "Amerikaanse economie het heel goed doet en in de beste toestand is sinds zij in de crisis verkeert." Volgens hem doet de economie het zelfs beter dan in de periode voor de crisis.
Verder als in niet verder
Na de publicatie van de notulen klommen de langetermijnrentes verder omhoog en kwamen de aandelenkoersen onder neerwaartse druk. De dollar won terrein. De reden daarvoor was 1 woord uit de notulen: verder. Waar de Fed voor januari sprak van de noodzaak tot geleidelijke renteverhogingen in 2018, stond er nu verdere geleidelijke renteverhogingen. Ik denk dat we dat niet moeten lezen als meer renteverhogingen, maar eerder als 3 renteverhogingen (zoals gepland) na de verhoging in december vorig jaar.
Waar de Fed optimistisch is over de Amerikaanse groeivooruitzichten, geldt dat voor de ontwikkeling van de inflatie niet. En daar is het de Amerikaanse centrale bank allemaal om te doen. Echter, er moet wel opgemerkt worden dat enkele leden de risico's voor de rooskleurige groeivooruitzichten wel zien toenemen.
Wat doet de inflatie?
Een aantal comitéleden is dus van mening dat de groei verder kan aantrekken en dat dit de inflatie omhoog kan stuwen, maar daartegenover staat een groep die vreest dat de inflatie nog lange tijd onder het streefpercentage van 2% à 2,5% zal blijven liggen. Kortom: de Fed verkeert nog steeds in onzekerheid over hoe zij deze nieuwe economische fase van aanhoudende groei en een hogere inflatie (nog wel altijd te laag) moet inschatten. Is het tijdelijk, of vertonen de ontwikkelingen structurele trekjes?
Is de verdere stijging van de langetermijnrentes te zien als een 'mening' van de obligatiemarkt waarin gezegd wordt dat de Fed 'behind te curve' (lees: het optrekken van de rente, wegens de economische ontwikkelingen) raakt? De tijd zal het moeten uitwijzen. Ik wil overigens nog wel opmerken dat zeer belangrijk is wie die 4 vacante stoelen in het rentecomité moeten bezetten. Aangezien het om 4 plekken gaat, kan dat bepalend worden bij het verkrijgen van een meerderheid.
Fragiel
De gemeenschappelijke noemer voor een ruime meerderheid is dat ze de inflatie in de VS op de middellange termijn naar het gewenste percentage zien stijgen. Dit omdat de economische groei boven de trend zal blijven liggen en de arbeidsmarkt sterk zal blijven. In mijn ogen is dat zeer belangrijk.
Dit geeft aan dat een tegenvallend cijfer een matiging van de verwachtingen over de renteverhogingen als gevolg kan hebben. Dit met alle gevolgen van dien. Aangezien de maandelijkse inflatiecijfers volatiel zijn en dat de groeicijfers na de eerste raming bijgesteld kunnen worden, kan dat zomaar gebeuren.
Echter, andersom geldt natuurlijk precies hetzelfde. Een positiever cijfer zal ervoor zorgen dat het idee van 4 renteverhogingen sterker wordt. Dat kan een sterke dollar, stijgende rentes en dalende aandelenkoersen veroorzaken.
Verwachtingen baseren op Fed
Het zou mij echter niets verbazen als de markt bij de publicatie van een belangrijk macro-economisch cijfer, een groot deel van de verwachtingen over het Fed-beleid daaraan zal ophangen. Daarbij valt op de korte termijn te denken aan de cijfers over de inflatie en de binnenlandse consumptie (1 maart), het maandelijkse rapport over de arbeidsmarkt met nieuwe banen, de werkloosheid en lonen (2 maart) en de non-manufacturing PMI-index (5 maart).
Het betekent, naar mijns inziens, dat we de komende tijd meer volatiliteit kunnen verwachten. Ook betekent het dat tijdelijke dalingen van koersen, zoals we die eerder hebben gezien, wel mogelijk zijn. Dat geldt overigens ook voor forse stijgingen bij een gunstig cijfer.
Het is echter alles behalve zeker dat de inflatie in de VS in de nabije toekomst te ver zal oplopen. Dit door de kans op meer turbulentie op de markten, het feit dat de economische expansie lang duurt en dat de groei eigenlijk al te hoog ligt (vergeleken met het tempo dat de Amerikaanse economie aankan) en de parlementsverkiezingen van dit jaar. Ik acht de kans dus klein dat de Fed de rente dit jaar meer dan 3 keer zal verhogen.