Het rentecomité van de Fed (de Amerikaanse Centrale Bank) besloot woensdag 20 september om vanaf oktober te beginnen met de afbouw van de opgeblazen balans van de centrale bank. Door allerlei rondes van quantitative easing (het op grote schaal opkopen van staats- en bedrijfsobligaties) is die gegroeid van $880 miljard tot bijna $4.500 miljard, een stijging van ruim 400%.
Dat afbouwen zal met een slakkengang gaan. Sinds het einde van QE-beleid investeert de Fed het bedrag, dat de bank ontvangt als eigenaar van al die opgekochte staatsobligaties, in nieuwe staatsobligaties. Vanaf oktober verlaagt de bank die herinvesteringen met $10 miljard. Na elk kwartaal komt daar nog eens $10 miljard bij. Wanneer dat plafond $50 miljard bereikt, wordt er in de herfst van 2018 dus een pauze ingelast en gaat de bank opnieuw kijken of een verdere afbouw nodig is.
Het is bijna lachwekkend om hier en daar te lezen dat de Fed binnenkort begint met het terugdraaien van de uitzonderlijke maatregelen, die genomen zijn aan het begin van de crisis. Van het terugdraaien zou namelijk sprake zijn wanneer de Fed al die gekochte obligaties zou gaan verkopen om zo de balans van de bank terug te brengen naar de stand van vóór de crisis. Zoals ik al genoemd heb, was de balans van de Fed toen zo’n $880 miljard.
Normaal beleid in 2050
Wat de bank gaat doen, is elke maand $10 miljard minder investeren en dat bedrag elk kwartaal met $10 miljard verhogen. Dit betekent dus dat de hoofdsom á $4.500 miljard niet alleen ongewijzigd blijft, maar zelfs blijft toenemen. Dit omdat de inkomsten van de Fed per maand hoger zijn dan de reducering van $10 miljard.
Als de Fed vervolgens in september 2018 besluit met die afbouw door te gaan en elke maand $10 miljard verkoopt, dan zou de balans van de bank pas ergens ná 2050 terug op het niveau van 2007 zijn. Voor de langetermijnrentes betekent dit dat een nieuwe daling in de monetaire hoek onwaarschijnlijk is. Die rentes zouden dalen als de economische groei bijvoorbeeld onverwacht sterk zou afnemen.
Rentes onder opwaartse druk
Dat gezegd hebbende: een rappe en snelle stijging van die langetermijnrentes is ook niet te verwachten. Dat kans ze onder opwaartse druk zullen komen te staan, is groot.
Enerzijds doordat de Fed, zij het mondjesmaat, minder bedrijfs- en staatsobligaties zal opkopen en daarmee de rentes omlaag blijven drukken, en anderzijds simpelweg omdat de economische groei zodanig hoog is dat het te verwachten is dat de rentes mee omhoog worden getrokken.
De grootste effecten zouden weleens te zien kunnen zijn in de koers van EUR/USD. Die daalde na de vergadering van de Fed en het zou niets verbazen als de koers de komende maanden onder neerwaartse druk blijft. Enerzijds omdat het nu duidelijk is dat de Fed stappen zet in de richting van een minder ruim monetair beleid en anderzijds omdat nog duidelijk moet worden of de ECB hetzelfde zal doen. Zo ja, in welke mate én of de ECB de eigen afbouw van het QE-beleid sneller zal laten verlopen.
Een andere reden waarom een verdere daling van EUR/USD de komende maanden niets zou verbazen, heeft te maken met het rentebeleid van de Fed in 2018 en in vergelijking tot het rentebeleid van de ECB. Over de vooruitzichten van het beleid van de Fed gaat het morgen in onze rentevideo.