Coöperatie heeft extra behoefte aan openheid

Coöperaties ontwikkelen zich snel en worden steeds complexer. De NCR Code omvat gedragsregels die transparantie en kwaliteit van bestuur van coöperaties vergroten. Om aan te sluiten bij de nieuwe trends en ontwikkelingen op coöperatief en maatschappelijk gebied, is de code onlangs herzien. NCR voorzitter Bernard Oosterom legt uit wat er is veranderd en waarom dat nodig was.

De code die in 2005 is opgesteld is recent weer herzien. Wat zijn nu de belangrijkste veranderingen en waarom waren deze nodig?
‘Deze herziening van de code kent een aantal wijzigingen. Sommige als gevolg van wetswijzigingen, maar er zijn ook wijzigingen en aanvullingen van meer fundamentele aard. Zo is de aard van de code gewijzigd; er wordt nu een uitleg verlangd bij niet naleving van enig principe of regel van de code. Het zogenaamde ‘pas toe of leg uit’-principe is van deze tijd. Daarbij voorziet NCR tweejaarlijks in een monitoring op naleving van de code en rapporteert daarover publiekelijk. Een andere aanpassing is dat de inleiding informatie verstrekt over de verschillende bestuurlijke modellen. Verder is diversiteit een actueel thema. Zowel in het bestuur als de raad van commissarissen beveelt de commissie aan dat ten minste 30 procent van de zetels wordt bezet door vrouwen en ten minste 30 procent door mannen.’

De code omvat gedragsregels die transparantie en kwaliteit van bestuur van coöperaties vergroten. Is dat een punt dat hoog op de agenda staat?
‘Transparantie is om verschillende redenen belangrijk. In algemene zin zien we maatschappelijk een behoefte aan openheid, verantwoording afleggen en transparantie. Voor de coöperatie geldt dit in het bijzonder. Coöpereren is ondernemen met een achterban. Je moet dus ook verantwoording afleggen aan deze achterban. Coöperaties ontwikkelen zich snel en worden steeds complexer; dat maakt ook dat kwaliteit van bestuur constant aandacht vereist. De ledenbestuurders of -commissarissen spelen daar een belangrijke rol in.’

Hoe zit het eigenlijk met de kwaliteit van bestuurders en commissarissen?
‘Je moet je als bestuurder constant verder ontwikkelen om bij te blijven in nieuwe inzichten en ontwikkelingen om de rol binnen de coöperatie goed uit te kunnen voeren. We merkten binnen NCR dat het marktaanbod hierin tekort schoot. Daarom starten we dit najaar met de NCR Coöperatie Academie. Deze academie gaat opleidingen en trainingen verzorgen voor coöperatiebestuurders op alle niveaus, zodat hierdoor geïnvesteerd wordt in de bestuurlijke kwaliteit.’

Welke onderwerpen zouden juist in deze tijd meer aandacht bij het bestuur van coöperatieve ondernemingen moeten hebben?
‘Ledenbetrokkenheid is een belangrijk thema. Coöperaties zijn groter geworden en daarmee is vaak ook de relatie met de leden veranderd. Je moet als coöperatie investeren in de relatie met de leden en je beseffen dat ook de wijze waarop je je coöperatie inricht, bijvoorbeeld de governance of de wijze van verslaglegging, invloed heeft op de ledenbetrokkenheid. Daarnaast is het opleiden van bestuurders op alle niveaus van groot belang. Juist in een coöperatie waar “tegenmachten” georganiseerd moeten worden, is het van belang dat iedere bestuurder bekwaam is en gehouden wordt om zijn of haar taak uit te oefenen. Dat betekent dat je niet alleen op het hoogste niveau moet investeren in kennis, maar juist door alle bestuurlijke organen.’

In de financiële sector, overheidsinstellingen en nu weer in het onderwijs liggen salarissen en het declaratiegedrag onder vuur. Bij de top van coöperaties lijken dit soort incidenten niet voor te komen. Heeft de NCR Code daarin een rol?
‘Misbruik en uitwassen kunnen overal voorkomen. Je moet proberen om dat risico tot een minimum te beperken. Coöperaties kennen in principe altijd een goede vorm van controle, bijvoorbeeld door de ledenraad of de ALV. Daar kan de code een rol in spelen door bijvoorbeeld balans in toezicht te organiseren of de transparantie te vergroten.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.