Concludeert BOR
'Geen aanwijzingen voor mestfraude'
Het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR) heeft geen concrete aanwijzingen gevonden voor mestfraude in het zuidelijk zandgebied. Dat blijkt uit het advies dat zij aan de Tweede Kamer geven over mestfraude, naar aanleiding van het PBL-rapport.
De commissie Economische Zaken vroeg op 16 mei aan het bureau om een advies te schrijven over het rapport 'Evaluatie Meststoffenwet 2016' van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Aanwijzingen voor mestfraude
In het syntheserapport van het PBL staan verschillende aanwijzingen voor mestfraude. Echter, de benoemde aanwijzingen kunnen door het BOR niet teruggevonden worden in de 12 gebruikte rapporten. Het BOR heeft wel één passage gevonden die concreet verwijst naar een overschrijding van de gebruiksruimte in de regionale boekhouding. Die passage gaat echter over 'veel gebieden in Nederland' en verwijst dus niet specifiek naar het zuidelijk zandgebied.
Daarbij wordt er in het rapport van WUR, RIVM, Deltares en CBS wel concreet geschreven over 'een overschrijding van 10 procent bij risicobedrijven', maar dat gaat om overschrijdingen bij mesttransporten. Dit geeft dus ook geen concrete aanwijzingen voor mestfraude in het zuidelijk zandgebied.
Waar komt verhoogde norm dan vandaan?
In de 12 rapporten (die het PBL gebruikte voor haar rapport) worden verschillende verklaringen gegeven voor de verhoogde nitraatconcentraties in het zuidelijk zandgebied. Het gaat dus zeker niet alleen om mestfraude.
1. Na-ijleffecten
In een rapport van Alterra Wageningen UR wordt vermeld dat in het zuidelijk zandgebied sprake is van een sterke na-ijling van de nitraatconcentratie uit het verleden. De onderzoekers zeggen hierover dat de vertragingstijd, voor het effect van veranderingen in bemesting op nitraatconcentraties, meer dan 4 jaar kan bedragen. Volgens hen is het hierdoor niet mogelijk om een scherp onderscheid te maken in de effecten van afzonderlijke maatregelen en ontwikkelingen uit de voorgaande periode.
2. Grondsoorten
In een rapport van WUR, RIVM, Deltares en CBS is daarnaast een andere (zeer) technische verklaring terug te vinden. De auteurs geven aan dat er relatief meer uitspoelingsgevoelige zandgronden in zuid zijn. Daarbij is het aandeel grasland in zuid lager dan in andere zandgebieden. Aangezien de uitspoeling uit zandgrond hoger is, dan uit grasland (nitraat in zandgrond komt sneller in het grondwater terecht) is de nitraatconcentratie in zuid hoger.
3. Groei van akkerbouwers
Datzelfde rapport geeft ten slotte aan dat de groep akkerbouwers in zuid in 2011 is uitgebreid. Dit heeft het effect dat het aantal uitspoelingsgevoelige grond is toegenomen. Dat heeft waarschijnlijk geresulteerd in een stijging van de gemiddelde nitraatconcentratie in het uitspoelingswater (ondiepe grondwater).
Is er dan wel duidelijk over de omvang van mestfraude?
Nee. Volgens het BOR is de omvang van de fraude niet goed in beeld te brengen. Ook de staatssecretaris van EZ schrijft dat de omvang van mestfraude niet duidelijk in kaart te brengen is. Volgens het BOR wordt dit ook ondersteund door de verschillende bronnen die het PBL heeft gebruikt voor haar syntheserapport.
Daarnaast hebben het BOR en de DIV geen concrete cijfers kunnen vinden van personen die veroordeeld zijn geweest voor mestfraude.
Kloppen de percentages?
In het rapport wordt verwezen naar de uitspraken van sectorvertegenwoordigers uit de landbouw. Die zouden zeggen dat 30 tot 40 procent van de mest niet volgens de regels wordt verhandeld. Dat is afgeleid uit een artikel van boerderij uit 2014. Echter, daarin concludeert het BOR dat het niet duidelijk is waar die cijfers vandaan komen.
Daarnaast bleek het hier om verhandeling en dumping van mest te gaan in Zuidoost-Nederland. Ook geeft de vertegenwoordiger van Cumela aan dat zijn uitspraken totaal verkeerd zijn geïnterpreteerd.
Lees hier alle artikelen over mestfraude en het PBL-rapport.
Kimberly Bakker
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
