Dossier | Dossier Stikstofcrisis

Demissionair minister Piet Adema is een geduldig man, of een aartstwijfelaar. Meer dan een maand geleden meldde hij de Tweede Kamer dat hij eind maart met een besluit zou komen inzake de mestproblematiek in de Nederlandse veehouderij. Vanwege de stand van zaken rond de derogatie (van de Nitraatrichtlijn) is er immers een knellend mestoverschot, zo meldt zijn ministerie bij voortduring. Daar is door hem en zijn voorgangers regelmatig over gesproken met de Europese Commissie, maar steeds kwam de minister van LNV met lege handen thuis.

De details volgen nog, want vers van de pers, maar demissionair landbouwminister Piet Adema hoeft niet meer af te zwaaien als de minister die steeds maar met de handen in de lucht staat. Hij heeft geleverd en eindelijk toestemming van de Europese Commissie voor wellicht grootschalige mestverwerking. Het principe-akkoord is er, maar hoe praktisch het wordt, moet nog blijken.

In de landbouw, en dus ook in de melkveehouderij is een kleine revolutie gaande. De waarde van voedsel wordt in toenemende mate bepaald door de footprint, de berekende klimaatimpact van producten. Dit kan ten koste gaan van andere zaken, zoals waardering voor fysieke productkwaliteit, dierenwelzijn of zaken als weidegang. De berekende CO2-footprint van melk, vlees of plantaardige producten, en daarachter, de klimaatimpact van voer, energie en andere productiemiddelen (inputs) worden zowel de nieuwe afrekenfactoren als de sleutels tot hogere verdiensten.

Grote veranderingen gaan soms sneller en schijnbaar meer vanzelf dan (relatieve) detailveranderingen. Illustratief hiervoor is het tempo waarin de huidige Europese Commissie de Green Deal-elementen wegsloopt uit het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) ten opzichte van de muizenstapjes bij bijvoorbeeld de inzet van kunstmestvervangers.

In het (in)formatieproces tussen de vier rechtse partijen PVV, NSC, VVD en BBB lijkt weer een beetje schot te zitten. De kans op samenwerking lijkt weer groter dan in de voorbije weken. Voor het eerst sinds lange tijd gaan ze volgende week weer om tafel. Ondertussen blijft het op de werkvloer wel schuren tussen vertegenwoordigers van de betreffende partijen.

'Smoesjesverkoopster' Christianne van der Wal, demissionair minister voor Natuur en Stikstof, moest zich deze week verantwoorden in de Tweede Kamer voor het te laat doorsturen van een gevolg-inventarisatie (impactassessment) van de Europese Natuurherstelwet. Dat ging haar niet helemaal soepel af. Ze was het ook niet gewend. 

Provincies mogen tot medio volgend jaar afzien van handhaving tegen activiteiten van PAS-melders. Het gaat echter niet zomaar. Ze moeten dan wel motiveren dat er een redelijk evenwicht is tussen de belangen van PAS-melders aan de ene kant en het natuurbelang aan de andere kant.

De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest bedroeg 471 miljoen kilo in 2023, 4 miljoen kilo minder dan in 2022 en 19 miljoen kilo onder het stikstofplafond. Het is wel 7% boven het plafond dat in 2025 van kracht wordt. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.