De (halve) finale van het renteswap dossier

In het voorjaar heeft minister Dijsselbloem een 'commissie van wijze heren' opdracht gegeven om een herstelkader voor renteswaps te maken. Hiermee zou een einde moeten komen aan de zich al jaren voortslepende discussie over de wijze waarop deze producten aan het mkb zijn verkocht evenals de kwaliteit van de adviezen.

Vandaag heeft de commissie, bestaande uit de heren mr. R.J. Schimmelpenninck, mr. B.F.M. Knüppe en prof. dr. T.P. Kocken, hun rapport aangeboden aan de minister, nadat verschillende banken (ABN AMRO, ING, SNS en Van Lanschot), wellicht tandenknarsend, met de inhoud hebben ingestemd.
 

Opmerkelijk is dat Rabobank en Deutsche Bank zich nog beraden. Van Deutsche Bank valt dit nog enigszins te begrijpen omdat die vanaf het begin niet enthousiast is geweest en inmiddels van vele klanten afscheid heeft genomen en zelfs haar bankvergunning voor Nederland heeft ingeleverd. Van Rabobank had wellicht een meer sportieve houding verwacht mogen worden. De enige coöperatieve bank, met leden in plaats van klanten, wil haar leden vooralsnog niet compenseren volgens het kader. Inmiddels heeft minister Dijsselbloem er bij deze banken op aangedrongen dat zij 'zo snel mogelijk' moeten instemmen met het herstelkader. Voor vele klanten is er nog onzekerheid…
 
In de voorbereidingsfase van het herstelkader zijn er gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het mkb, waaronder de heer H. Wiegersma, voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond en ondergetekende in hoedanigheid van advocaat, ook namens de Stichting Meldpunt Klachten Banken zijn er bezoeken afgelegd bij mkb’ers.
 
Herstelkader renteswaps in 4 fasen
Het uiteindelijke herstelkader is zeer breed en ingrijpend voor mkb’ers maar zeker ook voor de banken. Het herstelkader voorziet in een herstel in verschillende fasen. Kort samengevat gaat het om 4 fasen:

Fase 1: “exotische varianten” van swaps (zoals de zero-cost knock-in collar, supercollar, extendable swaps) worden gecorrigeerd.

Fase 2: swaps worden ontdaan van technische onvolkomenheden (zoals mismatches en overhedges) en in overeenstemming gebracht met de financiering.

Fase 3: er wordt er een coulance-uitkering door de bank betaald (gemaximeerd tot EUR. 100.000)

Fase 4: opslagverhogingen worden teruggedraaid
Uiteraard zullen de vergoedingen geschoond worden van dubbeltellingen.
 
Verdere belangrijke punten
Het herstelkader omvat 47 pagina’s en heeft vele juridisch-technische aspecten. Voor menige swapklant zal de inhoud ervan niet tussen twee kopjes koffie te doorgronden zijn. Naast voornoemde herstelfasen zijn enkele belangrijke punten:
 
- Banken zullen klanten met renteswaps die liepen in de periode tussen 01-4-2011 en 01-04-2014 actief moeten beoordelen. Renteswaps die na 01-01-2005 zijn afgesloten en die voor 1 april 2011 vroegtijdig zijn beëindigd moeten bij de bank worden aangemeld om voor herbeoordeling in aanmerking te komen. Belangrijk is dat de klant, om voor het herstelkader in aanmerking te komen, ook een 'klachtplicht' heeft ofwel hij/zij moet de klacht tijdig deponeren bij de bank.
 
- Mkb’ers die onder Bijzonder Beheer vallen zullen met voorrang worden beoordeeld. Daarna volgen de klanten met lopende swaps en vervolgens de rest in de volgorde van oplopende bedragen.

- Ook klanten die al overeenkomsten met de bank hebben gesloten (“schikkingen”) of waarbij bindende uitspraken zijn gedaan, komen coulancehalve voor het herstelkader in aanmerking. Eerder uitgekeerde bedragen zullen hierbij worden verrekend en het meerdere zal de klant alsnog ontvangen.

- Klanten die voor 1 maart 2016 een advocaat of financieel-technisch adviseur voor hun swapklachten hebben ingeschakeld kunnen de uiteindelijke kosten tot max. EUR. 10.000 vergoed krijgen.

- Als een klant gebruik wil maken van de uitkomst van het herstelkader dan zal 'finale kwijting' een voorwaarde zijn.

- In een aantal gevallen kan de 'commissie van wijze heren' op verzoek van een klant een 'bindend advies' geven.

Voldoening geven
De uitkomst van het herstelkader zal naar verwachting vele klanten voldoening kunnen geven. Vooral in deze tijden waarin veel melkveehouders en varkenshouders het erg zwaar hebben. Belangrijk is dat het herstelkader niet alleen is voorgeschreven op aandringen van de politiek maar ook door een aantal (nog niet alle) banken is geaccordeerd. De angst van vele mkb’ers dat ze bij het indienen van een klacht via hun financiering alsnog door de bank 'gepakt' worden, zou om deze reden niet langer aan de orde moeten zijn. Verwijten over en weer zijn daarmee niet meer zinvol, zodat de relatie met de bank wellicht kan “normaliseren”.
 
De uitvoering van het herstelkader zal nog enige tijd vergen; in een eerste instantie wordt aan de banken een pilot fase gegund om hun systemen af te stemmen en te testen. Vervolgens zullen klanten geïnformeerd worden over de gevolgen die het herstelkader voor hen kan hebben.
 
Swapklanten moeten erop bedacht zijn dat voorwaarde om van de uitkomst van het herstelkader gebruik te maken ook inhoudt dat 'finale kwijting' wordt verleend. De swapklant zal zich dan ook goed moeten beraden over het aangeboden herstel en/of zo nodig hierover nader juridisch advies moeten inwinnen. Bij acceptatie van de uitkomst van het herstelkader zal de zaak namelijk (juridisch) voorgoed zijn afgewikkeld en zal de klant het swapgeschil definitief als beëindigd moeten beschouwen. Klanten die van mening zijn dat het herstelkader onvoldoende aan hun schade tegemoet komt kunnen, onder afwijzing van de herstelregeling, alsnog de gang naar de rechter of Kifid maken.
 

Marianne Adema

Marianne Adema is advocaat bij Adema Advocatuur en Advies. Zij is gespecialiseerd in financieel recht, agrarisch recht en vastgoedrecht. Adema staat veel agrarische ondernemers bij en heeft een advies- en procespraktijk. Verder is zij juridisch adviseur bij diverse windmolenprojecten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.