Nieuws Droogte 2018
NAV: 'Nog niet in alarmfase door droogte'
Droge jaren pakken voor akkerbouwers vaak gunstig uit. Echter, dan moet er wel vrij product zijn om te verkopen. Bedrijven die veel hebben gecontracteerd, een slecht voorjaar kenden en niet kunnen beregenen krijgen het zwaar. Toch zit de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) nog niet in de alarmfase.
Vooral LTO Nederland laat zich de laatste weken in de landelijke media uit over de droogte. Jaap van Wenum, voorman van LTO Akkerbouw, liet aan Boerenbusiness weten dat de aardappeloogst dit jaar tot 25% lager kan uitpakken, ten opzichte van oogst 2017. "Voor individuele bedrijven is de situatie nijpend, maar droge jaren zijn financieel gezien vaak wel de beste jaren", reageerde hij.
Aardappelen op contract
Keimpe van der Heide, bestuurslid van de NAV, kan zich daar deels in vinden. De vakbond liet nog niet eerder van zich horen over de droogte en gevolgen voor akkerbouwers. "Liggen de gewasopbrengsten werkelijk veel lager, dan maakt de vrije markt dit goed. Heb je echter 40 ton consumptieaardappelen op contract, dan is het de vraag of je überhaupt kan profiteren", zegt hij nuchter. "De verschillen per bedrijf zijn groot."
"Veel meer doen dan constateren dat het droog is, kunnen we nu nog niet doen", aldus Van der Heide. "Als boer wil je een goede gewasgroei zien. Nu verpieteren de gewassen, daar baal je van. De vraag is of de vele kosten van het beregenen worden terugverdiend. De ondernemers met veel vrije producten staan in een gunstige positie. Echter, na de overvloedige oogst van 2017 hebben meer boeren zich ingedekt met contracten. Het is de vraag of die vol geleverd worden."
Overmacht of niet
"In Nederland hebben de aardappeltelers een overmachtsclausule om zich op te beroepen", weet Van der Heide. "De Belgische aardappelcontracten kennen dat niet. Houdt de fabriek je aan de gemaakte verplichtingen, dan is dat een groot probleem. Een vast-prijscontract is gebaseerd op een goede hectareopbrengst."
Een Belgische aardappelverwerker bevestigt dat de contracten daar in de regel geen overmachtsclausule kennen. Per geval wordt beoordeeld hoe het wordt afgehandeld. In het meest extreme geval betekent dit (dure) aardappelen bijkopen op de vrije markt. Echter, in België is een rampenfonds, waar telers een beroep op kunnen doen bij extreme droogte. De overheid bepaalt of deze in werking treedt. In Nederland is zo’n fonds niet standaard.
Van der Heide voorziet nog een gevolg voor de aardappeltelers. "De opbrengsten van de pootaardappelen zijn zeer bescheiden. Het consumptieareaal is zeer groot. De vraag is of er voldoende uitgangsmateriaal is voor volgend seizoen."
Compensatie
In de Europese landen om ons heen wordt inmiddels gesproken over financiële compensatie. Ook worden de GLB-eisen versoepelt, omtrent de vergroeningseisen. In Nederland is hier vooralsnog geen sprake van, maar Van der Heide denkt dat een maatregelenversoepeling snel doorgevoerd kan worden. Dit is ook afhankelijk van de situatie in de (melk)veehouderij. Door het gunstige voorjaar heerst niet direct een nijpend tekort aan voer.
"Blijft het droog, dan komen belangenbehartigers en overheid bijeen. ABS roept in België al op om de droogte als ramp te erkennen, maar de overheid in Nederland is niet happig op een financiële compensatie", aldus Van der Heide. "Wordt het werkelijk een ramp, dan is dit het proberen waard. Tijdens de komende landelijke bestuursvergadering bespreken we het onderwerp. Bij aanhoudende droogte zijn liquiditeitsproblemen aannemelijk. Voor de drinkwatervoorziening geldt nu code geel. Schaalt dit op naar oranje, dan kan de beregening in gevaar komen. De problemen worden er zeker niet kleiner op."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.