Fosfaatrechten: de feiten op een rij (deel 1)

De handel in opties op fosfaatrechten vindt momenteel volop plaats. Bij de melkveehouders is nog veel onduidelijkheid over de invoering van het stelsel van fosfaatrechten. Een aantal vragen en antwoorden op een rij. 

Waarom worden fosfaatrechten ingevoerd?
Het fosfaatrechtenstelsel wordt ingevoerd om de melkveehouderij te begrenzen en niet boven het fosfaatplafond, dat door Brussel is ingesteld, uit te komen. Met de afschaffing van het melkquotum zijn de melkveebedrijven flink gegroeid, waardoor het fosfaatplafond ruimschoot wordt overschreden.

Het stelsel van fosfaatrechten moet voorkomen dat de melkveehouderij meer fosfaat produceert, dan is afgesproken met Brussel. Het gaat dan om 84,9 miljoen kilo fosfaat. Het kabinet wil de sectorale fosfaatplafonds tevens vastleggen in de wet.

Wanneer krijgen de melkveehouders met fosfaatrechten te maken?
Fosfaatrechten zijn vanaf 1 januari 2018 nodig voor het houden van melkvee. Het aantal rechten geeft aan hoeveel dierlijke mest geproduceerd mag worden met het melkvee, in 1 kalenderjaar. Daarbij komt 1 fosfaatrecht overeen met 1 kilo fosfaat, geproduceerd door melkvee. De fosfaatrechten zijn nodig voor het houden van melkvee (categorie 100) en voor jongvee (categorie 101 en 102). Jongvee voor de vleesveehouderij valt hier ook onder.

Hoe werkt het toewijzen van fosfaatrechten?
Vanaf het moment dat het fosfaatrechtenstelsel in werking treedt, mag niet meer fosfaat worden geproduceerd dan het aantal rechten dat is toegewezen. Deze rechten worden toegewezen op basis van het aantal dieren dat op het bedrijf aanwezig is, op de referentiedatum van 2 juli 2015. Bij bedrijven die niet grondgebonden zijn, wordt een generieke korting van 8,3% toegepast op de toekenning van de fosfaatrechten.

Kunnen fosfaatrechten worden afgeschreven?
Dat is nog niet bekend. De Vereniging voor Accountants en Belastingadviseurs (VLB) pleit voor de afschrijving van fosfaatrechten. Wel is duidelijk geworden dat de rechten, net als andere productierechten gezien worden als bedrijfsmiddel. Aangekochte rechten moeten worden geactiveerd tegen de waarde op de bedrijfsbalans.

Op het moment dat er een einddatum is vastgesteld, komt ook de afschrijfbaarheid op de fosfaatrechten in zicht. Wanneer die duidelijkheid komt, is nog onzeker. Over de afschrijfbaarheid van fosfaatrechten vindt nog overleg plaats in de politiek. Zo mogen varkens- en pluimveerechten wel worden afgeschreven.

Tekst gaat verder onder de video.

Hoe kan een melkveehouder aan meer fosfaatrechten komen?
De fosfaatrechten zijn verhandelbaar. Bij aan- of verkoop van rechten geldt een afroming van 10%. Stoppers kunnen hun rechten te koop aanbieden. Er kunnen niet meer fosfaatrechten worden gekocht, dan dat er aangeboden worden.

De Melkveehouders die op 2 juli 2015 dieren hadden uitgeschaard, kunnen na 1 januari 2018 een verzoek indienen voor het verhogen van het aantal fosfaatrechten. Dit kan echter alleen als de inschaarder toestemming geeft voor een verlaging van zijn fosfaatrechten.

Moet er belasting betaald worden bij de verkoop van fosfaatrechten?
Bij de verkoop van rechten moet de verkoper belasting betalen over de stille reserves in de fosfaatrechten. De verkregen rechten staan op de bedrijfsbalans voor 0 en worden voor een hogere waarde verkocht. Het verschil tussen de verkoopwaarde en de boekwaarde is belast.

Hoe vindt de overdracht van fosfaatrechten plaats?
De meeste overdrachten zijn op basis van bedrijfsoverdrachten. Er kan ook een samenwerkingsverband van ten minste 3 jaar worden aangegaan tussen de koper en de verkoper, om zo de belastingclaim fiscaal 'door te schuiven'. Volgens Alies Visscher, adviseur bij Countus, moeten dergelijke constructies wel passen en moeten beide partijen zich bewust zijn van de risico's. Zo kan de prijs nog niet vaststaan, maar er kan al wel bepaald worden hoe die prijs tot stand komt.

Wanneer worden aangekochte rechten geactiveerd?
Aangekochte rechten worden geactiveerd tegen de waarde op de bedrijfsbalans. In beginsel hoeven toegekende fosfaatrechten niet geactiveerd te worden, deze zijn immers ‘om niets’ verkregen. In bepaalde gevallen kan het wel interessant zijn om de verkregen fosfaatrechten ‘op waarde’ te zetten, bijvoorbeeld om verliesverdamping te voorkomen of wanneer in de toekomst afschrijving op fosfaatrechten mogelijk is.

Dit was het eerste deel van deze driedelige serie. Maandag 23 oktober komt het tweede deel online, met daarin onder meer aandacht voor de volgende vragen: hoe werken de fosfaatrechten voor grondgebonden bedrijven, hoe worden de rechten verdeeld en hoe zit het met de knelgevallenregeling?