Handel onder president Trump alles behalve vrij

Na een lange en bikkelharde verkiezingscampagne weten we over precies één week wie de volgende Amerikaanse President wordt: Hillary Clinton of Donald Trump. Vorige week heb ik stilgestaan bij de opmerkelijke plannen van Trump om de Amerikaanse economie vlot te trekken.

Deze week bekijken we zijn voorgenomen breder economisch beleid. Wat zijn Trumps plannen wat handel betreft? Een hot item nu de Europese Unie een handelsakkoord met Canada gesloten heeft en de onderhandelingen over eentje met de VS, de TTIP, gaande zijn?

Om meteen aan te sluiten op de TTIP: het is maar zeer de vraag of de TTIP-onderhandelingen afgesloten worden als Trump de volgende inwoner van het Witte Huis wordt. Een fan van vrijhandelsakkoorden is hij namelijk niet, anders sprak hij niet over ‘decennia van desastreuse handelsakkoorden’. Het is vooral de handelsrelatie tussen de VS en China die Trump dwars zit; hij wil dan ook een invoertarief tot wel 45 procent implementeren op alle import uit China als hij de verkiezingen wint.

Maar het is niet alléén handel met China waar de vastgoedmagnaat geen fan van is. Trump wil namelijk élk handelsakkoord dat de VS heeft met andere landen aanpassen of opzeggen als blijkt dat dat akkoord slecht is voor de VS. Wat voor de Amerikanen het dichtst bij is in dat opzicht is het NAFTA-akkoord, een akkoord dat vrijhandel regelt tussen Mexico, Canada en de VS. Trump wil dat akkoord óf aanpassen óf opzeggen, zei hij.

Dát Trump dit beleid voorstaat, heeft een reden. Hij vindt bijvoorbeeld dat die akkoorden ervoor zorgen dat de VS per saldo verliest. Dankzij vrijhandel zijn er volgens hem miljoenen banen permanent uit de VS naar andere landen vertrokken en stijgen de reële lonen (dat zijn lonen die Amerikanen krijgen verminderd met de inflatie) van de Amerikanen al decennia niet of nauwelijks. Trump zegt dan ook de Amerikaanse bedrijven te willen verbieden producten buiten de VS te laten maken.

Dit zijn zorgwekkende geluiden omdat protectionisme, want daar heeft Trump het in feite over, de problemen waarmee de gemiddelde Amerikaan te maken heeft zoals werkloosheid en nauwelijks stijgende lonen juist groter kan maken. Als Trump inderdaad zijn plannen gaat uitvoeren, dan is het te verwachten dat de inflatie in de VS behoorlijk gaat stijgen. Het is moeilijk voor te stellen dat de lonen in de VS harder gaan stijgen. Het gevolg: nog lagere reële lonen. Als we dat doortrekken, dan kan dit vrij snel leiden tot minder consumptie (immers, het geld is er niet daarvoor), wat na enige tijd voor ontslagrondes en stijgende werkloosheid zou zorgen. Met neerwaartse druk op de lonen (immers, arbeid wordt minder schaars).

Het kan inderdaad wel zo zijn dat door dat protectionisme de Amerikanen meer werk krijgen, bijvoorbeeld omdat sommige buitenlandse spullen dan zo duur worden dat produceren in de VS weer lonend wordt, maar de prijzen van goederen waar hij zijn geld aan uitgeeft, gaan dan ook omhoog. Per saldo is de kans groot dat de gemiddelde Amerikaan er niets mee gaat opschieten.

En dan is er nog een ander probleem met Trumps plannen. Het is natuurlijk zo dat andere landen niet schouderophalend gaan reageren op Amerikaans protectionisme. China, Canada, Mexico en andere landen gaan zo goed als zeker op hun beurt heffingen invoeren voor Amerikaanse producten, waardoor een deel van de mogelijke werkgelegenheidswinst waarover ik zojuist sprak boven, ongedaan wordt gemaakt. Hoewel, een deel…

Het is een feit dat de Amerikanen meer spullen in het buitenland kopen dan dat ze aan dat buitenland verkopen. De VS heeft wat economen een tekort op zijn handelsbalans noemen. Elke maand is het verschil tussen Amerikaanse import en export ongeveer 45 miljard dollar, wat op jaarbasis op circa 540 miljard dollar uitkomt. Dit betekent dat de kans zeer groot is dat protectionisme over en weer per saldo nadelig zou zijn voor de VS.

Wat ik het meest vreemde vind als het over Trump en internationale handel gaat, is dat hij een erg vreemde definitie heeft van wat hij unfaire handel noemt. Hij ziet er namelijk sterk naar uit dat als vrijhandel voor welke sector van de Amerikaanse economie dan ook nadelig uitpakt, zo’n akkoord unfair is voor de hele VS in de ogen van Trump. Dit getuigt van weinig realiteitsbesef: wanneer handel tussen twee landen vrij wordt  gemaakt, zijn er altijd sectoren of bedrijven die er beter of slechter van worden. Als we die definitie als maatstaf nemen, dan bestaan er helemaal geen vrijhandelsakkoorden meer.

Het komt er in het kort op neer dat Donald Trump een voorstander van protectionisme is. Van protectionisme weten we dat dat slecht voor economische groei en welvaart in een land. Overigens, voor de volledigheid: de plannen van Hillary Clinton zijn ook makkelijk te scharen onder het kopje 'slecht voor de internationale handel'. 

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.