Honger naar huurgrond niet te stillen

Boeren zijn massaal op zoek naar grond om bij te huren. Niet alleen aardappeltelers, maar ook melkveehouders die door veranderende regelgeving hun grond niet meer verhuren, maar zelf nodig hebben. Het drijft de prijs op. Velen vragen zich af waar het eindigt, zo blijkt uit een belronde onder aardappeltelers. 

In het hele land is honger naar grond. Dat is merkbaar in de prijzen die voor huurland worden gevraagd. Sommige telers gaan er in mee, anderen houden voor zichzelf een grens aan. In Limburg zijn het vooral de aardappeltelers die de prijs opdrijven, zeggen de telers die Boerenbusiness heeft gesproken. In sommige gevallen zijn het handelaren die in opdracht van fritesfabrieken en met behulp van loonwerkers bereid zijn om grote bedragen voor aardappelland neer te tellen. Er worden bedragen genoemd van 2.000 euro. Andere jaren gebeurde dat ook, maar wel in mindere mate. De teler zegt zelf niet meer te betalen dan 1.500 euro voor de teelt van zijn consumptieaardappelen. Een andere teler uit de zuidelijke regio meldt dat hij nooit eerder dergelijke prijzen meemaakte. In België zou het nog zotter zijn. ‘Vier jaar geleden betaalde ik nog zo’n 1.100 euro per hectare, nu is het bijna een verdubbeling.’ Een andere teler bevestigt dat. 

Een Brabantse teler op zand laat weten dat er in zijn regio nog gemakkelijk losse grond te krijgen is, maar dat er wel stevige prijzen worden gevraagd. ‘Voor consumptieaardappelen moet je rekenen op een bedrag van rond de 1.800 euro, met soms uitschieters tot 1.950 euro. Het is een dure regio waar uitbreiding van de aardappelteelt plaats vindt, grondhonger is van lelieboeren en waar veeboeren zekerheid willen in ruwvoer en maïs telen.’
Ook iets meer naar het westen van de provincie toe zijn de huurprijzen omhoog gegaan. Iemand spreekt van bedragen van tussen de 1.800 en 2.000 euro. ‘Het moet wel in verhouding tot elkaar staan, want ook de productiekosten nemen alleen maar toe. Eigenlijk zouden de contractprijzen omhoog moeten.’ 

Voor pootgoedtelers in Friesland is het een lastige situatie. ‘Bij ons in het noorden van de provincie willen melkveehouders hun grond niet meer verhuren. Daarbij vallen er wat percelen af door AM-maatregelen. We willen het poterareaal behouden, maar het lukt niet. Het is moeilijk aan grond komen, terwijl de vraag groeit. Je bent nu soms de zesde geïnteresseerde. De verhuur van losse grond is hier echt voorbij. Dat zie je aan de prijzen die tussen de 2.000 en 2.200 euro liggen.’ Dat beeld wordt beaamd door een adviseur. ‘Huurgrond is lastig te vinden en prijzen variëren tussen de 1.750 en 2.500 euro. Dat zijn flinke prijzen voor deze regio.’ 

In Groningen lijkt de situatie minder nijpend, maar ook hier moet je met de prijs mee die ligt tussen de 2.000 en 2.200 euro. ‘Dat is eigenlijk te hoog’, vindt een Groningse teler. Ik merk dat er meer concurrentie is, maar ik betaal de hoofdprijs niet. Vaak zijn het eendagsvliegen die veel betalen en na gesteggel een jaar later weer vertrekken.’ 
Eenzelfde indruk geeft een collega-teler in het noordoosten van de provincie. ‘Er zijn wel wat "gelukszoekers" die proberen land te huren voor hoge prijzen. Van een gevecht is nog geen sprake. Velen doen ook al dertig jaar of langer zaken met verhuurders en dan bouw je een relatie op.’ Toch moet hij toegeven dat er weinig huurland beschikbaar is. De prijzen verschillen van 1.800 tot 2.300/ 2.400 euro. ‘Grondeigenaren weten dat pootgoedteelt goed rendeerde de laatste jaren, mede daarom stijgt de prijs. Daarbij is er minder land beschikbaar doordat stoppende boeren hun huurland hebben verkocht aan grote bedrijven.’ 

Volgens een Achterhoeker is de lastige vindbaarheid van huurgrond iets dat al langer speelt. ‘Er worden meer aardappelen geteeld, maar ook de veehouderij zit achter grond aan. Verhuurders worden huurders.’ Ook constateert hij dat er allerlei constructies en voorwaarden worden bedacht. Zo willen verhuurders ons er snel weer af hebben.’ De prijzen liggen volgens de teler rond 1.200 tot 1.300 euro voor mooie blokken. Richting de rivierklei loopt dat op. Een collega Achterhoeker met pootgoed en consumptie signaleert ook meer krapte aan huurgrond dan andere jaren, maar van gekte wil hij niet spreken. Hij wijdt de grondhonger vooral aan de veranderende regelgeving in mestwetgeving en toeslagrechten. ‘Er zitten in deze regio een aantal vrij grote rundveebedrijven; die hebben grond nodig.’ Hij houdt een wijde prijsrange aan van 1.000 tot 2.000 euro. 

Meer constructies zijn er ook in Noord-Holland. Een akkerbouwer weet van een veehouder die één hectare voor twee hectare maïs ruilt en daarmee zegt 3.000 euro te verdienen (1.500 euro is maïsland). Telers zoeken het verderop. ‘Het areaal in de Wieringermeer zit al jaren aan het maximum; er komen geen hectares bij, dus bedrijven zoeken uitbreiding. Nu huren ze op het oude land grond waar normaal veel kool en graan werden geteeld. Tien jaar terug kon je daar voor 1.000 euro huren, maar nu gaat dat ook richting de 1.500 tot 2.000 euro.’

Uit Zeeland komen verschillende verhalen. Zo betaalde een teler dichtbij de grens met België vorig jaar nog 1.500 euro en nu 1.650 euro. ‘Iedereen blijft bij de relaties die hij al had, dus er verandert weinig qua aantal telers en areaal. De prijs steeg door extra vraag vanuit België.’ Een pootgoedteler verderop ziet ook dat er meer concurrentie is van uitgekochte telers uit België, maar deze concurreren volgens hem nog niet met de verhuur van aardappelland. Hij noemt prijzen die liggen rond 1.500 en 2.000 euro. ‘De druk van andere gewassen is enorm; van uien en van maïs. Veehouders huren meer land, dan ze eerder verhuurden.’
Deze prijzen liggen ongeveer in dezelfde range als waar een Zeeuwse consumptieteler mee komt. ‘Werd er afgelopen jaar voor consumptie 1.700 euro en pootgoed 1.900 euro betaald, dit jaar is dat gestegen tot maximaal 1.850 voor consumptie en 2.000 voor pootgoed. Doordat telers tegen elkaar op werken, vinden rare praktijken plaats. Op Google Earth kijken telers naar gebieden waar nog kleine bedrijven zitten; daar gaan ze langs en laten een briefje achter met adres en telefoonnummer en een prijs van bijvoorbeeld 2.100 euro.’ 

Vanuit de rest van het land kijken ze een beetje vreemd op met wat er in Flevoland gebeurt. Een teler van pootgoed en consumptie in de Noordoostpolder vindt het idioterie. ‘De prijzen lopen op van 1.250 tot 3.700 euro en ik heb ook wel hogere prijzen gehoord. Het zijn idiote bedragen, maar je weet niet wat er achter zit. Is het mooi land dat goed past voor stammenteelt, dan mag het wat kosten. Om me heen verwacht iedereen dat de prijzen nog verder stijgen.’ 
Dat gevoel heeft ook een teler van tafel- en pootaardappelen in de jongste provincie van Nederland. ‘Ik vrees het ergste. Aardappeltelers bieden tegen elkaar op. Het is van de zotte, maar we doen het zelf.’ Prijzen wil hij niet noemen, bang dat het verhuurders op ideeën brengt. Iemand anders meent ook dat de aandacht een prijsopdrijvend effect kan hebben. ‘Ze gooien er zo weer 100 euro bovenop’, aldus de pootgoedteler. Door de druk op de markt wordt het steeds gekker, maar met mijn vaste relaties kom ik er wel uit. Hoewel de ene verhuurder de omstandigheden meer uitbuit dan de ander.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.