Polen legt stevige bodem in uienhandel

De handel in industrie-uien kent 2 piekmomenten, schetsen handelaren die in deze sector actief zijn. Vlak na de oogst is er aanbod en wanneer het bewaarseizoen op zijn einde loopt (ongeveer na februari). "Dit jaar is alles anders en alles mogelijk", zegt een handelaar uit het zuidwesten van het land. Poolse kopers zijn vroeg aan de markt en blijven om Nederlandse partijen vragen.

Vroeg aan de markt na kleine oogst
Er is een goede reden voor deze beweging. Polen heeft dit jaar zelf fors minder uien geoogst, waardoor net als in Nederland veel vraag is. Uien worden daar niet of nauwelijks behandeld met de kiemremmer maleïne hydrazide (MH), waardoor de uienhandel doorgaans tot het nieuwe jaar op de eigen oogst kan draaien. Dit jaar is dat begin november al een flinke uitdaging.

Hiertegenover staat dat in Nederland genoeg industrie-uien verkrijgbaar zijn die niet voor de export geschikt zijn. Kiemende partijen, fusarium, bacterie en andere gebreken spelen hierbij een rol. Vooral het gebrek aan kiemrust is dit jaar een groot probleem voor de bewaarders. Van een drukkend aanbod is echter geen sprake, vraag en aanbod houden elkaar goed in balans.

Grens in maatsortering
"Het is niet zo dat Polen genoegen nemen met alle uien die ze worden aangeboden", zegt uienhandelaar Bert Staarman, die zich specialiseert in industrie-uien voor Polen. "De grofte is belangrijk. Het liefst moeten uien zo grof mogelijk zijn, maar dat is voor Nederland een probleem. Er is een goede reden voor: veel Poolse schillerijen werken met schilmachines, omdat arbeid niet langer te krijgen is. Deze machines kunnen alleen uien vanaf 45 millimeter aan. Nederlandse telers zijn gewend aan de maat 35 millimeter opwaarts, terwijl dat in Polen als afval wordt beschouwd."

De genoemde prijzen voor de industrie-uien lopen uiteen van €10 tot €20 per 100 kilo, waarbij getracht wordt zoveel mogelijk bruto voor netto te verkopen (zonder dat er achteraf een korting voor tarra volgt). Is de partij te fijn, dan is het wat de gek ervoor geeft. Tot 10% aan uien met fusarium of kiemen is de grens.

Anoniem zakendoen
Machiel Boons van online handelsplatform Uienhandel.com merkt op dat de meeste zaken nu rond de €15 per 100 kilo worden gedaan. "Je merkt dat telers niet te veel met dergelijke partijen te koop willen lopen. Ons platform is anoniem en dus zeer geschikt. Bovendien werken we louter met Nederlandse kopers. Je merkt dat er vaak twijfels zijn over de betaling als direct met een Poolse koper zaken worden gedaan. Je moet vaak lang op je geld wachten."

Import uit heel Europa
Houdt de vraag vanuit Polen aan? Op de vraag reageren insiders unaniem positief. Het feit dat Polen nu al aanklopt zien zij als het signaal daarvoor. Naar verwachting blijft het aanbod van industriepartijen doordruppelen.; vooral de kieming speelt hierbij een rol. Naast Duitsland en Nederland kijkt Polen ook verder, zo weet handelaar Staarman. "Er wordt ook uit Oekraïne, geïmporteerd. Ik heb zelf een bedrijf gesproken dat geschilde uien uit Kazachstan importeert."

"Je merkt nu nog wat kieskeurigheid, maar wanneer het aanbod afneemt verandert dat. Een feit blijft dat machinaal schillen alleen kan vanaf 45 millimeter. De boeren moeten de stortbak bij afleveren dan maar wijder zetten en alleen 45 millimeter opwaarts leveren." Hij raad aan om partijen nauwgezet te volgen in de bewaring, om niet voor verrassingen te staan. "Partijen die neigen te kiemen kunnen beter onmiddellijk geëxporteerd worden, voor de problemen oplopen. Helaas is niet iedereen volledig bewust van de kwaliteit die in de schuur ligt."

Bewaren niet op automatische piloot
Bewaarspecialisten proberen te doen wat ze kunnen. Het is dit seizoen een slechte keuze om af te gaan op het automatisch bewaarprogramma. Paul den Engelsen, adviseur bij Tolsma Grisnich, begeleidt klanten in Flevoland, Gelderland en Overijssel. "In praktisch elke partij kom je fusarium tegen. Het valt gewoon vies tegen", zegt hij.

"Beregenen heeft zijn weerslag op de kwaliteit. Bacterie en watervellen kom je ook tegen. Met de oogst zag je al uien met kleine rotte plekjes in de kont. Doorgaans komt dat niet voor, maar nu breidt dit probleem zich fors uit. Dat de MH-bespuiting niet volledig heeft gewerkt, daar zijn de meeste telers zich wel bewust van. De kopakkers en randen zijn daarom vaak al apart gehouden of afgeleverd. Twijfel je over de bespuiting, dan is het advies om nog maximaal 2 maanden te bewaren. Boeren realiseren zich dat terdege."

Den Engelsen raadt klanten aan de computer handmatig in te stellen en de kanaaltemperatuur elke week iets te verlagen. Zo maak je meer draaiuren en koel je de uien in. De huidige warme dagen maken dat niet eenvoudig, maar op de lange termijn verwacht hij een goed effect. "We delen het bewaarregime in blokken op, zodat we verspreid ventileren. Zo droog je altijd wat. Uien kwamen warm en onder mooie omstandigheden binnen. Het drogen was snel geklaard. Het jaar 2018 vraagt een heel andere bewaarmethode. Daar moet je alert op zijn."