Meer hectares en minder kilo's in EU-5

De genoemde cijfers zijn waar mogelijk gebaseerd op officiële statistieken van de overheidsdiensten in de verschillende landen. Waar dit niet mogelijk was, zijn de cijfers van de NEPG gebruikt of is een eigen interpretatie gemaakt; dit is voor Duitsland het geval.

(Tekst gaat verder onder de grafiek)De arealen wisselen nauwelijks. Bron: NEPG, statistiekdiensten & eigen bronnen.

Nederland blijft stabiel
Het CBS rekent voor 2017 met een consumptieaardappelareaal van 76.300 hectare in Nederland. De NEPG zit daar, met 75.800 hectare, iets onder. Zij verwachten dit jaar een daling van 2,5%. Insiders verwachten eveneens een verlaging, maar dat is een verlaging van rond de 1,5%, ten opzichte van de CBS-cijfers. Dit betekent een afname van 1.144 hectare, tot ruim 75.000 hectare. Daarmee ligt het nog altijd 2.000 hectare boven het 5-jarig gemiddelde.

De prognose voor Nederland is echter zeer moeilijk te maken, mede als gevolg van de wateroverlast. In het zuidwesten en noordoosten van Nederland zijn de percelen getekend door de hevige neerslag. In hoeverre dit invloed heeft op de opbrengst, is lastig in te schatten. In Noord-Nederland gaat het bovendien veelal om zetmeelaardappelen. Insiders zijn uiterst voorzichtig wanneer er gepraat wordt over het droge weer. De situatie van 2017 ligt nog vers in het geheugen; blijven juli en augustus droog, dan is er pas invloed op de opbrengst.

Wallonië compenseert Vlaanderen
Uit cijfers van de Belgische overheid, gepubliceerd door de Fiwap, blijkt dat het aardappelareaal in België uitkomt op bijna 95.000 hectare. Eerder schatte de NEPG het areaal op 96.617 hectare. De schattingen zijn naar beneden toe bijgesteld. Het totale areaal in België daalt daardoor met 0,6% (600 hectare), ten opzichte van het areaal van 2017. Toen lag het areaal op 95.228 hectare.  

Dat het areaal in België daalt, komt doordat het areaal in Vlaanderen met 5,5% afneemt. Het areaal in Vlaanderen komt daarmee uit op 51.000 hectare. In Wallonië daarentegen is het areaal tot bijna 44.000 hectare toegenomen. De groeiomstandigheden in het land zijn overwegend goed; zware buien hebben niet voor problemen gezorgd. In West-Vlaanderen staan de gewassen er iets minder op, ten opzichte van de andere gebieden.

Frankrijk grootste groeier
In Frankrijk breiden de akkerbouwers het aardappelareaal dit seizoen met nog eens 6.000 hectare uit. Het areaal komt daarmee op 145.000 hectare. Waar het Belgische areaal met 600 hectare daalt, stijgt het Franse areaal met een factor 10 daarvan. Ondanks de slechte markt, kiezen Franse boeren toch voor meer aardappelen. Dit door een gebrek aan prijsgunstige alternatieven. Ook is merkbaar dat Franse melkveehouders aardappelen gaan telen, omdat zij niet kunnen uitbreiden met hun veestapel.

Duitse teelt groeit
De Duitse deelstaten komen op een areaal van 249.000 hectare (inclusief pootgoed en zetmeel). Het areaal zou daarmee met 2% dalen. De NEPG schatte eerder een groei van 1,5% in, waarbij het areaal op ruim 177.000 hectare zou komen. Het aandeel pootgoed en zetmeel was vorig jaar goed voor 30% van het totale areaal (74.100 hectare). De officiële Duitse cijfers zouden daarmee voor louter consumptie op 174.300 hectare uitkomen. Echter, ook de teelt van zetmeelaardappelen is toegenomen. Een oppervlakte van 176.000 hectare consumptieaardappelen is daarmee reëler.

Teruggang in Polen
Het Poolse economische instituut voor de landbouw (IERGZ) heeft een eerste officiële areaalprognose gedaan voor dit jaar: 300.000 hectare. Daarmee bereikt de totale oppervlakte aardappelen hetzelfde niveau als in 2015; het betekent tevens een min van 29.000 hectare. Na 2 jaren van groei is de productie een halt toegeroepen. Insiders kunnen zich vinden in deze eerste prognose, maar zij merken wel op dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden. Zo worden er minder vroege en tafelaardappelen en meer fritesaardappelen verbouwd. Dit areaal kan naar verluidt gelijk blijven of toenemen. Ook het areaal zetmeelaardappelen is naar verluidt toegenomen.

De Poolse aardappelgewassen worden ondertussen getekend door droogte. Daar schreven we eerder al over. De overheidsdienst IUNG-PIB berichtte eerder dat er geen sprake was van een officiële droogtestatus. Inmiddels is dat wel het geval. In 50% van de gebieden is sprake van serieuze droogte. Het neerslagtekort nam met 90 millimeter toe en in extreme gevallen loopt dit op tot 200 millimeter. Het gemiddelde voor veel landbouwgebieden is 150 millimeter.

Laat en warm Brits seizoen
Het Verenigd Koninkrijk is het enige land dat nog geen prognose voor 2018 heeft gepubliceerd. In verband met de late pootdata heeft AHDB Potato de deadline naar 1 augustus verschoven. De NEPG houdt vast aan het 5-jarig gemiddelde voor nu. Dit betekent de sterkste daling binnen de EU-5: -3,6% oftewel -102.480 hectare. Waarschijnlijk pakt die verlaging iets kleiner uit.

Van de EU-5-landen gingen de aardappelen in het Verenigd Koninkrijk als laatste de grond in. Halverwege mei moest nog 50% worden gepoot. Echter, de maand verliep warm en met regelmatig een bui. De gewassen hebben zich hierdoor explosief ontwikkeld. Het aanbod van vroege aardappelen kwam slechts iets later op gang. Inmiddels begint het droog te worden in veel gebieden. De professionele telers in de belangrijke teeltgebieden kunnen echter bijna allemaal beregenen.

Conclusie
Wanneer we de eerste areaalschattingen wegzetten tegenover de gemiddelde hectareopbrengsten over de afgelopen 5 jaar, dan wordt duidelijk dat een stijgend areaal niet meer kilo's oplevert (ten opzichte van 2017). Dit is deels omdat de oppervlaktefluctuaties voornamelijk gering zijn, met uitzondering van Frankrijk en Polen. Daarbij komt dat 2017 een topjaar was qua productie.

* De cijfers zijn gebaseerd op basis van de gegevens van de NEPG; 2018 op basis van genoemde areaalcijfers.